Bmi mavzulari banki va uni bajarish bo`yicha uslubiy tavsiyalar

I. Bosqich – adabiyotlarni, mundarijani tezkor ko`zdan kechirish va keraklilarni 
belgilab olish. Maqsad – tezlikda kerakli va qiziqarli materialni topish. 
 
Agarda 
siz, 
jurnal, 
to`plam 
tarkibiy 
tuzilmasini, sizga tanish olim va tadiqotchilar 
familiyasini bilsangiz, u holda ma`lum bir 
mavzudagi 
materialni 
izlash 
ancha 
yengillashadi. Jurnal yoki to`plamga birinchi 
marotaba murjat qilganda o`qish zarur 
bo`lgan maqolalar nomlari hoshiyalaridagi 
belgi qo`yish foydadan holi bo`lmaydi. 
 
II. Bosqich – belgilab 
qo`yilgan 
maqolalarni 
chuqur qarab chiqish. 
Maqsad 
– 
zaruriy 
ma`lumotlarni olish. 
 
Ushbu bosqichda talaba o`zini matndagi kerakli joylarni alohida belgilash, 
ajratish, matnni alohida ma`noli bo`limlarga bo`lish , qirqimlar qilish 
ko`nikmalariga ega bo`ladi.
 

---

Bitiruv malakaviy ishi mustaqil ilmiy tadqiqot ishi bo’lganligi sababli u quyidagi tarkibiy 
qismlardan tuzilishi zarur: 
bitiruv malakaviy ishning sar varag’i;
mundarija;
kirish qism; 
asosiy qism (ilmiy izlanishning nazariy, tajriba tadqiqotlar natijasi) 2 – 3 bob yozilishi 
tavsiya etiladi; 
xulosa va takliflar; o’rganilgan va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati; ilovalar.
Sar varag’ bitiruv malakaviy ishning birinchi varag’i hisoblanib belgilangan talablar 
asosida to’ldiriladi (ilova № ).
Mundarijada kirish, asosiy qismning boblarining va ularga tegishli paragraflar nomlari, 
ularning ishda boshlanishi joylashgan betlari va boshqa bo’limlar ko’rsatiladi. Mundarijadagi 
sarlavxalar malakaviy ishning asosiy matnidagi sarlavxalar bilan bir xil bo’lishi shart.
Kirish qismida malakaviy ishning dolzarbligi asoslanadi, amaliy ahamiyati, ilmiy 
yangilik yoki muammolik tomonlari aks ettiriladi, tadqiqot predmeti, obyekti, malakaviy ishda 
ko’rib chiqiladigan muammolar, ishning maqsad va vazifalari belgilab beriladi.
Kirish qismida quyidagilar yoritilishi lozim:
tadqiqot mavzusining dolzarbligi; 
ilmiy izlanishning maqsad va vazifalari; 
mavzuning o’rganilish darajasining qiyosiy tahlili; 
tadqiqotning ilmiy yangiligi; 
tadqiqot predmeti va obyekti; 
tadqiqotning ilmiy axamiyati.
Asosiy qismning tarkibi malakaviy ishning qaysi turga mansub ekanligiga bog’liq – hisob 
analitik yoki bo’lmasa muammoli tadqiqotlar. 
Hisob analitik ishlarda talabalar iqtisodiyotning muayyan sohasi, hududi yoki boshqa 
tarkibiy qismiga bog’lagan holda amaliyotning konkret masalasini hal etishga o’zini 
bag’ishlaydi.
Muammoli tadqiqot ishlarda talabalar chuqur ilmiy izlanishlar olib borib muayyan bir 
muammoni ilmiy tarzda yechilishini hal etib beradilar.
Asosiy qismning boblarini soni va mazmuni ishni turiga qarab belgilanadi. Odatda 
birinchi bobda tadqiqot olib borilgan obyekt bo’yicha qisqacha ma’lumot berish bilan birga 
mavzuning umumiy nazariy masalalari, mavzuga mos keladigan tashkilot, muassasa, korxona 
yoki birlashmaning qisqa tavsifnomasi berilishi lozim. Mazkur bobda quyidagi paragraflar 
o’zaro mantiqiy izchillikda beriladi: 
tadqiqot obyektining funksiyalari, vazifalari, sohasi; 
tashkiliy tuzilma, boshqaruv tizimi, uning tashqi va ichki aloqalarining o’ziga xosligi; 
tadqiqot obyektining texnik iqtisodiy ko’rsatkichlari; 
tadqiqot obyektida mavjud kamchilik va muammolar;
muqobil vazifalarni nazariy va amaliy hal etishning umumiy usullari. 
Ikkinchi bobda ko’rilayotgan masalaning hozirgi ahvoli tahlil qilinadi, amaliyot davrida 
to’plangan statistik materiallar asosida tadqiqot obyektida mavjud kamchiliklarni yo’qotishga 
qaratilgan takliflar va tavsiyalari asoslanishi kerak. Tajriba orttirish vaqtida yig’ilgan hamda 
tadqiqot jarayonida tahlil qilingan meteriallar hal qilinmagan masalalar, muammolarni aniqlash 
va shunga muvofiq xulosalar keltiriladi. Muammoni o’rganish uslub va uslubiyati yoritiladi. 
Shunday qilib, ikkinchi bob malakaviy ish mazmunining asosiy g’oyasini ifodalaydi.
Uchinchi bobda muallif tomonidan o’rganib chiqilgan materiallar tahlili asosida 
erishilgan natijalar, yangiliklari, ixtirolar, me’yoriy ko’rsatkichlar, tavsiya etilayotgan texnologik 
jarayonlar asoslab beriladi, shunga mos jadvallar tavsiya etiladi, taklif etilayotgan obyektni 
takomillashtirish yo’llari, iqtisodiy samaradorligi aniqlanadi, ilgari surilayotgan g’oya va 
takliflar ilmiy jihatdan asoslanadi.

---

Xulosa va takliflar qismi malakaviy ishning umumiy xajmining 5-7 foizini tashkil etadi. 
Unda ish mazmuni bo’yicha ishlab chiqilgan xulosalar va aniq takliflar, erishilgan natijalar 
mujassamlashtiriladi. Malakaviy ish ayrim boblardagi xulosalar va takliflar bilan ham 
tugallanishi mumkin, ammo undan eng muximlari ishning oxirida, ya’ni xulosa bo’limida aks 
ettirilishi kerak.
Asosiy qism tarkibi malakaviy ish rejasida beriladi. Reja quyidagilarni amalga oshirishga 
imkon yaratadi: 
fikrlar ketma ketligini o’zida mujassam etadi va umumlashtiradi; 
matn mazmunini ochib beradi;
manba mazmunini xotirada tiklaydi;
konspekt va tezislar o’rnini bosadi;
har xil turdagi yozishmalar, ma’ruza, xabarnoma, hisobot tuzishga yordam beradi;
amaldagi yozmani yaxshilaydi; 
o’z o’zini nazorat qilishni tezlashtiradi;
e’tiborning bir nuqtada bo’lishligiga va mashg’ulotlarni rag’batlantirishga imkon beradi;
yaxshi tanish matnning xotirada paydo bo’lishida foydalaniladiBitiruv malakaviy ishni 
yozish uslubi 
Reja tuzish tamoyillari 
 
Tayyor ilmiy matnni 
1) matnni mazmuniga qarab bloklarga 
bo`lish; 
2) har bir ajratilgan blokning 
mazmuniy bosh fikrini aniqlash; 
3) rejada bo`limni matnning boshqa 
bo`limlar bilan mantiqiy butunlikka 
bog`lovchi, ajratib turadigan ma`nilokni 
ifoda etish. 
Yaratilayotgan ilmiy matnni 
1) yaratilayotgan ilmiy matnning 
tarkibini uning uch bo`limi (kirish, asosiy 
qism, xulosa) orqali ifodalash; 
2) har bir bo`lim bosh fikrini aniqlash; 
3) mantiqiy birligini tashkil etuvchi 
rejaga kiritiluvchi savollarni aniqlash
REja turi va tarkibi 
Asosiy qismlardan tashkil 
topadi 
1. ... 
2. ...