Bmi mavzulari banki va uni bajarish bo`yicha uslubiy tavsiyalar

 
 
 
 
 
 
 
BUGUNGI ADABIY TANQIDCHILIK 

---

REJA: 
1. Bugungi kun adabiy tanqidchiligida sodir bo’layotgan tub o’zgarishlar. 
2. O’zbek adabiy tanqidchiligida maщorat masalasi. 
Z. She’riyatning nazariy va shoir maщorati masalasiga bag’ishlangan tadqiqotlar. 
4.O’zbek dramaturgiyasi tarixi va buguni xususidagi tadqiqotlar. 
3.
Yozuvchining tanšid bobidagi ma³orati. 
Istiqlol va u bergan imkoniyat har bir jabhada o’zgacha yondashishni taqazo qildi. Bu 
tabiiy hol. Chunki mustaqillik tufayli tuzum o’zgardi. Tuzumning o’zgarishi tafakkurning 
o’zgarishi bilan bogliqdir. Yangicha tafakkur tufayli adabiyotshunoslik va adabiy tanqid 
tubdan o’zgardi. Xo’sh, bu nimada ko’rinadi? Birinchidan, asarni baщolash, unga yendashish 
mezoni o’zgardi. Ya’ni sosialistik realizmning dogmatik prinsiplari hayotni revolyusion 
taraqqiyotda qo’rsatish, sinfiylik, partiyaviylik, kommunistik ideal, davr olib borgan mafkura, 
siyosat o’rniga tarixiy щaqiqat, o’zbekona milliy xususiyat, insonga sinfiy nuqtai nazardan 
emas, inson nuqtai nazardan yondashila boshlandi. Demak, metodologiya uzgardi. 
Ikkinchidan, o’z davrida chin щaqiqatni to’la ravishda aks ettirgani uchun qoralangan asarlar 
va ularning mualliflari o’zining to’g’ri baщosini olib, mazkur asarlar istiqlolni 
mustaщkamlash va uning moщiytini anglatishdagi roli inkishof qilina boshlandi. 
Uchinchidan, asarlar totalitar tuzum paytidagidek mavzusi, qaщramoni, KPSS syezdlarida 
ilgari surilgan g’oyalar aks etgan, etmaganligi nuqtai nazaridan emas, estetik nuqtai nazardan, 
ya’ni asar zamiridagi go’zallikni kashf etish, inson tuygulari va ruщiyatini ochib berish 
jiщatidan taщlil qilish. To’rtinchidan, sosializm davrida yaratilgan asarlarni yangicha tafakkur 
nuqtai nazardan tahlil qilish. 
«Tanqid» so’z sifatida ham yoqimli emas. U juda sovuq eshitiladi. Avvalo, shundan 
bo’lsa kerak, tanqid xech kimga yoqmaydi. Birorta odam astoydil:»meni tanqid qiling» 
demasa kerak. Eng to’g’ri tanqid xam dilni og’ritadi.Kayfiyatin xira qiladi.Xar bir yozuvchi, 
shoir esa uzini jamiyatning yeng peshqAdam odami sanaydi. Ular o’ziga xos g’urur.kibr Bilan 
yashaydi. Kupchilik kishilar yozuvchi, shoirin o’zlariga ibrat namunasi deb biladilar. Tabiyki, 
bunday mAqomdagi odamlar tanqidni xushnudlik Bilan qabul qilisholmaydi. Asari xaqidagi