Biznesni tadqiq etish


Samaradorlik =     --------------------------------------------------------------    (2.2.1)



Download 1,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/101
Sana29.12.2021
Hajmi1,97 Mb.
#85349
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   101
Bog'liq
biznesni tadqiq etish usullari

Samaradorlik =     --------------------------------------------------------------    (2.2.1)                                            
                                    Mahsulot (xizmat) ishlab chiqarishdagi real xarajatlar  
2.2.1-formuladagi 
sotilgan 
mahsulot 
qiymati 
ishlab 
chiqarilgan 
mahsulotning miqdorini mahsulot bahosiga ko’paytirilganiga teng, ya’ni  
бахоси
бирлиги
Махсулот
микдори
махсулот
сотилган
чикарилган
Ишлаб
киймати
махсулот
Сотилган


)
(
    
(2.2.2) 
Xarajatlar  esa  mahsulot  birligiga  ketgan  xarajatlarni  ishlab  chiqarilgan 
mahsulot miqdoriga ko’paytirilganiga barobardir. 
Ishlab  chiqarilgan  mahsulot  qiymati  ishlab  chiqarilgan  mahsulot  miqdori 
hamda  mahsulot  bahosi  o’zgarsa  o’zgarishi  mumkin.  Ishlab  chiqarish  harajatlari 
esa  ishlab  chiqarish  hajmlari,  resurslar  baholari,  mahsulot  birligiga  resurslarni 
sarflash me’yorlari, ishlab chiqarilgan mahsulot assortimenti o’zgarishiga bevosita 
bog’liq. 


48 
Eng  muhimi  shuki,  KB  sub’ektlari  moliyaviy  masalalarni  rejalash-tirar 
ekanlar,  yuqoridagi  natijaviy  ko’rsatkichlar  -  harajatlarni  kamaytirish  va  foydani 
oshirish  yo’llarini  izlaydilar.  Har  qanday  sub’ekt  kabi  (ishlab  chiqarish,  xizmat 
ko’rsatish va h.k.) kichik biznes sub’ektlarida ham foyda va zararlar sohalarini bir-
biridan  ajratib  turuvchi  «zararsizlik  nuqtasi»
13
  tushunchasi  muhim  ahamiyat  kasb 
etadi.  
Zararsizlik  nuqtasi  ba’zi  adabiyotlarda  «o’lik  nuqta»
14
,  ishlab  chiqarishning 
«kritik hajmi»
15
, «rentabellikning chegaraviy nuqtasi»
16
», «nollik foyda nuqtasi»
17
 
deb ham ataladi. 
Zararsizlik  nuqtasi  mahsulot  ishlab  chiqarish  yoki  xizmat  ko’rsatish 
harajatlarini qoplash uchun zarur bo’lgan minimal oborot, minimal tushum hajmini 
ko’rsatadi.  Zararsizlik  nuqtasiga  erishish  tufayli  ishlab  chiqarilgan  (sotilgan) 
qandaydir  minimal  mahsulot  hajmi  bilan  xo’jalik  yurituvchi  sub’ekt  harajatlarini 
butunlay qoplashiga erishiladi.  
Zararsizlik  nuqtasining  o’zgarishiga  mahsulot  (xizmat)  baholarining 
darajalari,  ularning  o’zgarishi,  bir-birlik  mahsulotga  ketgan  o’zgaruvchan 
harajatlar va doimiy harajatlarning o’zgarishi kabi omillar ta’sir etadi. 
Zararsizlik  nuqtasini  aniqlashda  bir  qancha  usullar  mavjud  (2.2.1-jadvalga 
qarang).  
Kichik biznes sub’ektlarida zararsizlik nuqtalari va ko’lamlarini aniqlashning 
amaliy ahamiyati juda katta. 
                                                           
13
 Гари Джоунз. Торговый бизнес: как организовать и управлять.Москва.Инфра-М.1996.стр.107-122. 
14
 Ю.М.Осипов. Основы предпринимателского дела. Москва. МГУ.1992 г.стр.200-201. 
15
 Ё.Абдуллаев, А.Иброќимов, М.Рахимов. Иšтисодий таќлил. Тошкент.Меќнат.2001.159-161-бетлар. 
16
 М.Шарифхœжаев,Ё.Абдуллаев.Менежмент: 100 савол ва жавоб.-Тошкент.Меќнат.2000 й. 283-бет. 
17
  В.М.Семенов.  Экономика  предприятия.Москва.2000  г.  Центр  экономики  и  маркетинга.  Стр.28.,  А.В.Ливщиц. 
Введение в рыночную экономику.Москва.Высшая школа.1995. стр.247-248. 


49 

Download 1,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   101




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish