Biznesni rejalashtirish

1-chizma. Texnologik jarayon sxemasi.

Mahsulot ishlab chiqarish uchun zarur bo’ladigan xom-ashyo hisobi quyidagi jadvalda keltiriladi.

Zarur hom-ashyo va materiallar hisobi.
5-jadval.

Mahsulot nomi	Yil	Ishlab chiqarish hajmi	1 dona mahsulot og’irligi, kg	Jami
				sof og’irligi (3q*4q)	Zaruriy xom-ashyo og’irligi, kg. 5x1,4
1	2	3	4	5	6
Keramik plita	2013	48500	5	242500	339500

Ushbu hisoblar asosida jihozlarga bo’lgan ehtiyojni aniqlanadi. Bu hisoblar quyidagi jadvalda havola etiladi.

Jihozlarga bo’lgan umumiy talab hajmini aniqlash.
6-jadval.

Jihoz turi va nomi	Zaruriy xom-ashyo hajmi kg	Texnoligik koeff.	Jihozning yillik ish vaqti fondi, soat	Unumdorlik (kg/soat)	Jihoz birligi. 3q*2q/4q/5q
1
Maydalovchi uskuna Qurituvchi baraban O’lchash jihozi Aralashtiruvchi jihoz SMK 125 Quritish jihozi NS-12 Glazurni purkovchi jihoz Shtamplovchi jihoz Pech	339500 339500 339500 339500 339500 339500 339500 339500	1 0.8 0.5 0.3 0.1 0.3 0.85 0.9	3664 3664 3664 3664 3664 3664 3664 3664	50 40 23.5 17.5 15 32 10 22.5	1.8 1.8 1.91 1.54 0.60 0.84 7.65 3.60

Jihozlarning ish vaqti fondi quyidagicha aniqlnadi:

Fn=(365-63)*0.95*2*6.35=3664
Bu yerda:
365- kalendar kunlar soni
63 6- kunlik ish kuni xaftasi tartibidagi dam olish va bayramlar soni
0.95- jihozning ta’mirlash jarayonida turib qolishini e’tiborga olgan holda undan samarali foydalanish koeff.
2- smenalar soni
6.35- ish kuni davomiyligi
Bu jadval asosida ishlab chiqarish jihozlari qiymati aniqlnadi.


Ishlab chiqarish jihozlari qiymati hisobi.
7-jadval

Jihoz turi va Nomi	Miqdori, dona	Bahosi, mln so’m	Qiymati
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10	2 2 2 2 1 1 8 4 1 1	3000 2000 6500 2563 625 14875 5000 21000 8000 62675	6000 4000 13000 5126 625 14875 40000 84000 8000 62675
	23		243926

Ushbu jadval esa jami asosiy fondlar tuzilmasi qiymatini hisoblash uchun asos bo’ladi.
Asosiy fondlar qiymati.
8-jadval

Asosiy fondlar	Qiymati
Binolar	Ijara
Ishchi jihozlar	235926
Transport vositalari	8000
Boshqalar	---
Jami :	243926

Tashkiliy va xodimar rejasi


Kichik biznes korxonalari uchun boshqaruvning chiziqli funksional tizimidan foydalanish samarali hisoblanadi. Bu quyidagicha ifodalnadi.


2-chizma. Korxonaning boshqaruv tuzilmasi.
Ishchilar soni bajariladigan operasiyalar bo’yicha alohida aniqlnadi. Hisoblarda asos alohida ishlov beriladigan xom- ashyo hajmi qamrab olinadi.
1. Maydalash operatsiyasi bo’yicha.
Is₁= = 2 ta ishchi
2. Quritish barabanida bajariladigan operatsiyasi uchun.
Is₂= = 2 ta ishchi
3. O’lchash jihozida bajariladigan operatsiya bo’yicha.
Is₃= = 1 ta ishchi
4. Aralashtirish jihozida bajariladigan operatsiyalar.
Is₄= =1,5≈1 ta ishchi
5. NS-12 Qurilish jihozi bo’yicha.
Is₅= = 1ta ishchi
6. Glazur purkovchi jihozida bajariladigan operatsiyalar bo’yicha.
Is₆= = 1 kishi
7. Shtampovka jihozida bajariadigan operatsiyalar.
Is₇= = 8 ta ishchi
8. Pechda bajariadigan operatsiyalar bo’yicha.
Is₈= = 4 ta ishchi
Barcha operatsiyalar bo’yicha ishchilar soni quyidagiga teng bo’ladi.
I_s = 2+2+1+1+1+1+8+4= 20 ishchi
Korxonaning shtatlar jadvali quydagi jadvalda aks ettiramiz.
Korxonaning shtatlar jadvali.
9-jadval.

Xodimlar Tarkibi	Soni kishi	Oylik ish haqi, so’m
I. Davr xarajatlari tarkibidagi ish haqi 1.Direktor 2.Bosh iqtisodchi 3. Bosh hisobchi 4. Bosh menejer 5. Texnolog 6. Rassom 7. Kichik xizmat ko’rsatuvchilar	1 1 1 1 1 2 3	4200000(12*4200000)=50400000 3360000(12*3360000)=40320000 3360000(12*3360000)=40320000 350000(12*3500000)=42000000 2800000(12*2800000)=33600000 265000(12*2650000)=31800000 120000(12*1200000)=14400000
II. Ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga kiruvchi ish haqi 1.Ishchilar	20	172822000
Jami	30 kishi	425662 ming so’m

Ishchilar ish haqi fondi oylik minimal ish haqi bo’yicha aniqlanadi.
IXFi = 20*12*679330 (1+0,6) =172822,0 ming so’m.


Ishlab chiqarish xarajatlari rejasi.

Bu bo’limda ishlab chiqarish xarajatlari quyidagi tartibda hisoblnadi. Avvalo, xom-ashyo va materiallar bo’yicha sarflangan xarajatlar aniqlnadi. Bunda ko’rsatkichlar № 8 jadvaldan olinadi.

Ishchilar ish haqi fondi 41180580,0 so’m bo’lib ijtimoiy sug’urta xarajatlari 9883339 (41180580,0*0.24) so’mga teng. Jami ishchilar ish haqi bilan bog’liq xarajatlar 172822000so’mni tashkil etadi.
Amortizasiya xarajatlari belgilangan tartib bo’yicha hisoblanadi. Ushbu ko’rsatkich 36588900 so’mga teng
Ehtiyot qismlar, jihozlarni ta’mirlash uchun qilingan xarajatlar asosiy fondlar qiymatidan 3% miqdorda olinadi ya’ni 7078 (247656*0.03) so’mni tashkil etadi.
235926x0,03=7078 so’m
Transport uchun xarajatlar xom – ashyo va materilallar qiymatining 1.5% miqdorida olinadi, ya’ni bu 5844000 so’mni tashkil etadi.
Kommunal xizmatlar uchun xarajatlar foydalanilgan suv, elektr energiya va yoqilg’i uchun to’lovlardan iborat bo’ladi. Suv uchun to’lovlarni hisoblashda avvalo bir oyda suvga bo’lgan ehtiyoj aniqlnadi. Bu ehtiyoj o’rtacha 231 m.kub bo’lib, 1m.kub suv uchun to’lov 3000 so’mni tashkil etishini e’tiborga olsak, bir yil uchun bu to’lov 8316000(231*3000*12)so’mni tashkil etadi.
Texnologik maqsadlar uchun sarflarni hisoblashda har bir jarayongacha jihozni harakatga keltiruvchi elektr energiyaga bo’lgan talabi e’tiborga olinadi. Bu talab jihozning yillik ish soatlariga hamda 1kv elektr energiya uchun belgilangan to’lov hajmiga ko’paytiriladi. Binolarni yoritish uchun foydalaniladigan elektr energiya xarajatlarini hisoblashda binolardagi lampochkalar soni va ularning yoritish quvvati hamda ulardan kunlik foydalanish soatlari e’tiborga olinadi. Bir yilda jami 65112 kvt elektr energiya sarf qilinadi deb qabul qilingan. 1 kvt elektr energiya uchun to’lov 78 so’m ekanligini hisobga olgan holda jami elektr energiya uchun to’lov 4818288 so’mni tashkil etadi (65112*78).
Yoqilg’i uchun xarajatlarni hisoblashda bir yilda tabiiy gazga bo’lgan extiyoj aniqlnadi va 1 m³ gaz uchun to’lanadigan to’lov summasiga ko’paytiriladi. Bizning misolimizda bu 2145200 so’mni tashkil etadi.
Kommunal xizmatlar uchun to’lovlar tarkibiga, shuningdek, bino uchun to’lanadigan ijara to’lovlarini ham kiritish mumkin. 1 m.kv joy uchun to’lanadigan ijara to’lovi 34332 so’m deb qabul qilamiz va jami to’lov (600*3433) 2059800 so’mni tashkil etadi.
Kelgusi davr va moliyaviy xarajatlar tarkibidagi ma’muriy xodimlar va xizmatchilar ish haqi tashkiliy va xodimlar rejasidan olinadi. Bu 252840000 so’mni tashkil etadi.
Marketing uchun xarajatlar xom-ashyo va materiallar uchun sarflanadigan xarajatlarning 2 % miqdorida olinadi va 7790000 so’mni tashkil etadi.
Jami xarajatlar mahsulot hajmiga bo’linadi va bir metr mato tannarxi aniqlnadi.
144306335.6 : 48500 = 2975 so’m.
Foyda normasi va yagona daromad solig’ini e’tiborga olgan holda narx tuzatiladi.
2975 *1.15=3421 so’m.
Yuqoridagi hisoblar uchun ayrim narx va xarajatlar shartli olingan.