527
investitsion imkoniyatlarining o‘sishini va bu imkoniyalar darajasida iqtisodiyot
tarmoqlarining rivojlanishi, ishlab chiqarish xajmining o‘sishini, tarmoqlarda yangi ish
o‘rinlarining shaklanishiga olib keladi.
-
bank kapital qiymatining pasayishi va bankning yuqori darajalarda
baholanishiga olib keladi. Buning natijasida xujalik sub’ektlariga investitsiya kiritish
bu esa mamlakatimizda iqtisodiy o‘sishni ta’minlashi mumkin.
-
samarali korporativ boshqaruv bank tizimining operatsion faoliyatini yanada
yaxshilashga ijobiy ta’sirini ko‘rsatadi. Bu esa o‘z navbatida bankning mavjud barcha
resurslaridan samarali foydalanishni ta’minlab, bank tizmining foylalilik darajasini
yanada oshiradi.
-
davlat-xususiy sheriklichiligi asosida ishlash mexanizmini yaratish va uning
ishlash mexanizmini takomillashtirishga, bu jarayonlarda bank tizimining risk
darajalarining pasayishini, bankrodlik extimollarining pasayishini, moliviy
inqirozlarning oldini olishga olib kelishi muqarordir.
-
aksiyadorlar, investorlar vaxolanki bank tizmidan manfaatdor bo‘lgan barcha
sub’ektlarning xuquq va manfaatlarini yuqori darajada ximoya qilishga, ular
o‘rtasidagi munosabatlarda o‘zaro ishonch qoidalariga rioya qilishni ta’minlashi kerak
bo‘ladi. Bu esa mamlakatda biznes muhitning yanada yaxshilanishi, shoffofligining
ta’minlanishi, uning rivojlanishini belgilab berishi mumkin.
Shunda qilib ta’kidlash joizki, bank tizimi uzining investitsion jozibadorligning
orqasidan jamiyatdagi barcha moliyaviy mablag‘larni o‘zida yig‘ishi, uni xalq-
xo‘jaligining barcha tarmoqlariga investitsiya xolida joylashtirish kabi muhim
vazifalarni xal qilishi mumkin bo‘ladi.
Ma’lumki umumiy holda ta’kidlash joizki xar qanday tarmoqning investitsion
jozibadorligiga ta’sir qiluvchi omillar mavjud bo‘lib, ularni qo‘yidagicha guruhlash
mumkin:
Kompaniyalarning investitsiya jozibadorligini taqqoslaganda tashqi omillarni
baholash muhim, ammo investor buni o‘zi bajarishi shart emas. Mamlakatning
investitsiya muhiti barcha xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarga bir xil ta’sir qiladi va reyting
agentliklari mintaqalarning investitsiya jozibadorligini baholaydilar. Shu bilan birga,
ikkinchisi, birinchi navbatda, qarzdorlik qimmatli qog‘ozlarini sotib olishga qiziqqan
shaxslar uchun mo‘ljallangan, investitsiya jozibadorligi reytingi esa mintaqada o‘z
biznesini ochishni yoki sotib olishni rejalashtirayotgan investorlar uchun
mo‘ljallangan. Bunday reytinglarni tuzishda ishchi kuchi, ishbilarmonlik muhiti,
infratuzilma va boshqa omillar baholanadi.
Tashqi omillarning yana bir muhim guruhi - bu sanoatning investitsiya
jozibadorligini baholash ko‘rsatkichlari. Ushbu bosqichda iste’molchilar uchun
qiymat, bozor hajmi va uning asosiy segmentlari, savdo hajmi, bozorni diversifikatsiya
qilish darajasi, samarali talab darajasi va uning egiluvchanligi, asosiy ishtirokchilar
soni, sotuvchilar va xaridorlarning konsentratsiyasi, bozorning xizmat ko‘rsatish
darajasiga sezgirligi kabi omillarni tahlil qilish zarur. tashqi omillarning o‘zgarishi,
sanoatning davriy va mavsumiy tabiati, sanoatning o‘sish sur’ati, sohaning rentabelligi,
sohadagi davlatning ta’siri va boshqalar.
Tashqi omillarni tahlil qilish har qanday korxonaning investitsiya jozibadorligini
baholashda muhim, ammo ommaviy kompaniyalar uchun bu birinchi darajali
528
ahamiyatga ega. Ko‘pincha aksionerlik kompaniyasining investitsiya jozibadorligining
asosiy ko‘rsatkichi uning aksiyalari narxi bilan belgilanadigan kapitallashuvidir. O‘z
navbatida, aksiyalar bahosiga mamlakat iqtisodiyotining umumiy holati kuchli ta’sir
ko‘rsatadi va nafaqat hozirgi vaziyatni, balki fond bozori ishtirokchilarining
kelajakdagi kutishlarini ham aks ettiradi. Shunday qilib, ekologik omillarning
o‘zgarishi muqarrar ravishda aksiyalarning bozor narxlarining o‘zgarishiga olib keladi,
bu esa emitentning investitsiya jozibadorligini aks ettiradi.
Shunday ekan mamlakatimizda faoliyat ko‘rsatyotgan bank tizmining investitsion
jozibadorligini ta’minlovchi bunday ko‘rsatkichlaridan samarali foydalanish bugungi
kunning eng dolzarb masalalardan xisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
