Biznes huquqi asosiy sub`ekti va ularning turlari

Biznes huquqi asosiy sub`ekti va ularning turlari

3bb-2021- gururx talabasi Ismoilov Hasanboy

Fan:Biznes huquqi.

REJA:

• Biznes huquqi sub`ekti.
• Biznes huquqi subyektlarining turlari va tasnifi.

Biznes huquqining subyekti-bu biznes faoliyatini amalga oshiruvchi, oʻzining mulkiga, biznes huquq va majburiyatlariga ega boʻlgan, oʻz faoliyati yuzasidan mustaqil daʼvogar va javobgar boʻla oladigan va oʻzining huquqlarini himoya qilish uchun sudga murojaat qila oladigan (yuridik shaxs maqomini olgan) korxonalar va ularning tuzilmalari hamda yakka tadbirkor maqomiga ega boʻlgan fuqarolardir.

Biznes huquqining subyektlari tushunchasidagi oʻziga xos belgilar quyidagilar:

1.Biznes huquqi subyektining oʻz mol-mulkiga ega boʻlishi. Oʻz mol-mulkiga ega boʻlishning huquqiy shakli – mulk huquqidir. Baʼzi xoʻjalik yurituvchi subyektlar (masalan, unitar korxonalar, davlat korxonalari) oʻz mol-mulkiga ega boʻlmasdan ashyoviy huquq asosida (xoʻjalik yuritish, operativ boshqarish huquqi) oʻziga biriktirib qoʻyilgan mol-mulkka ega boʻlishlari mumkin.

2. Biznes huquqi subyektlarining davlat roʻyxatidan oʻtishi ham- da qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda muayyan faoliyat turi bilan shugʻullanishlari uchun ruxsatnomaga (litsenziyaga) ega boʻlishi.

3 .Biznes huquqi subyektlarining xoʻjalik huquq va majburi- yatlariga ega boʻlishligi. Bunday huquq va majburiyatlarning doirasi OʻzR qonunlari hamda ularga muvofiq qabul qilingan mazkur xoʻjalik yurituvchi subyektlarning taʼsis hujjatlari bilan belgilanadi.

4.Biznes huquqi subyektlarining oʻz faoliyatlari uchun mustaqil javobgar hisoblanishi. Javobgarlik subyektning oʻz mol-mulki doirasida amalga oshiriladi.

5.Biznes huquqi subyektlarining oʻz huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilishining sud orqali tiklanish imkoniyatiga egaligi.

Ichki xoʻjalik majburiyatlari bevosita ishlab chiqarish doirasida vujudga keladi. Bunday munosabatlar korxonalar va boshqa xoʻjalik subyektlari ichida paydo boʻladi. Korxonaning ichki boʻlinmalari va tuzilmalari bunday munosabatlarning ishtirokchilari hisoblanadilar. Ular oʻzaro va boshqa xoʻjalik subyekti bilan birgalikda xoʻjalik faoliyatini yuritish va uni boshqarish jarayonida ichki xoʻjalik munosabatlariga kirishadilar. Xoʻjalik faoliyatini yurituvchi subyekt ichida gorizontal munosabatlar ham, vertikal munosabatlar ham vujudga keladi.