Namangan davlat universiteti Ijtimoiy fanlar fakulteti Tarix yo'nalishi 212-guruh talabasi Mahmudjonov Diyorbekning Fan va texnika fanidan tayyorlagan Mustaqil ta'limi Ahmad al-Farg'oniy 797-yilda Quva shahrida tavallud topgan. Sharqda Farg'oniy, g'arbda Alfraganus nomlari bilan shuhrat qozongan. O'z ilmiy faoliyati davomida matematika, astronimiya, geografiya fanlari rivojiga ulkan hissa qo'shgan. Bizgacha uning 8 asari yetib kelgan, jumladan: «Samoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum kitobi» («Astronomiya asoslari»), «Falakiyot usullari haqida kitob», «Usturlob yasash haqida kitob», «Yetti iqlim hisobi’’ va boshqalar. Bizgacha uning 8 asari yetib kelgan, jumladan: «Samoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum kitobi» («Astronomiya asoslari»), «Falakiyot usullari haqida kitob», «Usturlob yasash haqida kitob», «Yetti iqlim hisobi’’ va boshqalar. Allomaning ijodiy faoliyati Bag‘dod bilan, Al-Xorazmiy rahbarligida faoliyat ko‘rsatgan «Baytul hikma» bilan bog‘liq. Farg‘oniy Bag‘dod va Damashqdagi rasadxonalar qurilishiga qatnashgan, Ptolomey «Yulduzlar jadvali» dagi ma’lumotlarni tekshirgan, 812 yilda Quyosh tutilishini oldindan bashorat qilgan, Yerning dumaloq ekanligini ochgan, Misrda Nil daryosi suvini o‘lchaydigan asbob yasagan, falakiyot ilmiga munosib hissa qo‘shgan - Allomaning ijodiy faoliyati Bag‘dod bilan, Al-Xorazmiy rahbarligida faoliyat ko‘rsatgan «Baytul hikma» bilan bog‘liq. Farg‘oniy Bag‘dod va Damashqdagi rasadxonalar qurilishiga qatnashgan, Ptolomey «Yulduzlar jadvali» dagi ma’lumotlarni tekshirgan, 812 yilda Quyosh tutilishini oldindan bashorat qilgan, Yerning dumaloq ekanligini ochgan, Misrda Nil daryosi suvini o‘lchaydigan asbob yasagan, falakiyot ilmiga munosib hissa qo‘shgan
Al Farg'oniy 832-833-yillar oralig'ida bir guruh olimlar bilan birgalikda Suriyaning shimolida, Sinjor dashtida va ar-Raqqa oralig'ida yer meridianining bir darajasini aniqlashda faol qatnashgan.
861-yilda esa Misrga boradi va Nil daryosi sathini o'lchashga imkon beruvchi inshoot - "Miqyos an-Nil" yoki nilometrni qurib bitkazadi.
Al-Farg'oniyning fanga qo'shgan hissasi inobatga olinib, uning nomi XVI asrda Oydagi kraterlardan biriga beriladi. 1998-yilning oktabr oyida esa yurtimizda qomusiy olim tavalludining 1200 yilligi keng nishonadi. Shuningdek hozirda Qohira shahrida Al-Farg'oniy haykali qad ko'tarib turibdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |