Biz klimat o’zgeriwin toqtata alamizba?

Jer shariniń túrli nuqtalarinda iqlimniń túrlishe boliwi iqlim payda qiliwshi faktorlardiń hár túrli boliwina, yaǵniy bul protsessler júzege keletuǵin geografiyaliq sharayitlarǵa baylanisli. Geografiyaliq faktorlardan eń áhmiyetleri jerdiń keńligi hám bálentligi, teńiz jaǵalawlarina jaqin-uzaqliǵi, orografiya hám oʻsimlik qatlaminiń qásiyetleri, qar hám muzdiń bar-joqliǵi, atmosferaniń pataslanǵanliq dárejesi esaplanadi. Bul faktorlar keńlikler boylap túrli iqlimlardiń qáliplesiwine sebep boladi.

• Jer shariniń túrli nuqtalarinda iqlimniń túrlishe boliwi iqlim payda qiliwshi faktorlardiń hár túrli boliwina, yaǵniy bul protsessler júzege keletuǵin geografiyaliq sharayitlarǵa baylanisli. Geografiyaliq faktorlardan eń áhmiyetleri jerdiń keńligi hám bálentligi, teńiz jaǵalawlarina jaqin-uzaqliǵi, orografiya hám oʻsimlik qatlaminiń qásiyetleri, qar hám muzdiń bar-joqliǵi, atmosferaniń pataslanǵanliq dárejesi esaplanadi. Bul faktorlar keńlikler boylap túrli iqlimlardiń qáliplesiwine sebep boladi.
• Jerdiń formasi, oniń quyash átirapindaǵi háreketi hám ekliptika tegisligine qiyaliǵi, jer júzine quyash energiyasi turli keńliklerde túrlishe túsiwi, jerdiń oʻz oǵi átirapinda aylaniwi nátiyjesinde hawa hám suw háreketleri baǵdarin oʻzgertiriwine taʼsiri hám bul taʼsirdiń joqari keńliklerde kúshli boliwi iqlim payda qiliwshi astronomik faktorlar esaplanadi.
• Ekliptika (grek-tutiliw) - quyashtiń aspan gumbezindegi jilliq háreket joli.

Biraq bir keńliktiń oʻzinde hám iqlim payda qiliwshi protsessler tábiyiy geografik faktorlarǵa, yagʼniy jer betiniń tómendegi qásiyetlerine baylanisli halda túrlishe boladi:

• Biraq bir keńliktiń oʻzinde hám iqlim payda qiliwshi protsessler tábiyiy geografik faktorlarǵa, yagʼniy jer betiniń tómendegi qásiyetlerine baylanisli halda túrlishe boladi:
• a) quriqliq hám suw issiliqti jutiw, saqlaw hám qaytariw, iǵalliqti puwlandiriw, hawa aǵimlarina taʼsir etiw qásiyetine iye;
• b) quriqliq relyefi hawa aǵimlariniń tutilib qaliwina, keskinleshiwine hám oʻzgeriwine, jerdiń túrli táreplerine quyash nuriniń túrli muǵdarda túsiwine, jer betinen suwdiń aǵip ketiw ketpesligine hám basimǵa hám taʼsir koʻrsetedi;
• v) túrli taw jinslarinan quralǵan quriqliq regionlari hár túrli issiliq oʻtkeriw qásiyetine iye.