|
ko‘p fasonli oqim deb ataladi.
Bir vaqtning o‘zida har xil turdagi, ammo bitta guruhga kiruvchi buyumlar tikishga ko‘p assortimentli oqim deb ataladi.
Ishlab chiqariladigan buyum miqdoriga qarab oqimlar kam, o‘rta va ko‘p quvvatli bo‘ladi.
Kam quvvatli oqimlarda ishchi xilma-xil uskunalardan ko‘p operatsiyalar bajaradi. Ishchida tez va sifatli ishlash ko`nikmasi hosil bo‘lmaydi va uskunalardan to‘liq foydalanilmaydi. Ishchining ixtisoslashish darajasi past bo`lgani uchun ishlab chiqarishni kompleks mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirishga sharoit bo‘lmaydi.
O‘rtacha quvvatli oqimlarda maxsus mashinalardan unumli foydalaniladi.
Mmehnat unumdorligi kam quvvatli oqimga nisbatan 10-30 % dan ortadi. Tashkiliy operatsiyalar nuqtai nazaridan yaxshiroq sinxronlashtirilishi mumkin bo‘ladi.
Ko‘p quvvatli oqimlarda mehnatni taqsimlash va ishchilardan o‘z ixtisosliklari bo‘yicha to‘laroq foydalanish uchun sharoit vujudga keladi. Eng yaxshi ish usullaridan, zamonaviy uskunalardan va ishlab chiqarishni tashkil etishning ilg‘or shaklidan foydalanish mumkin bo‘ladi.
- rasm. Oqimning quvvatiga ko‘ra ishlab chiqarishni tashkil qilish.
Oqimlar ta’minlash xarakteriga ko‘ra markazlashgan va markazlashmagan oqimlarga bo‘linadi. Markazlashgan usulda buyum detallari tushirish stolidan ish o‘rinlariga to‘la komplektlari bilan beriladi. Bu usulni qo‘llash buyum detallari komplektining butligiga ishonch hosil qiladi va buyum detallarini bir-biriga
moslab tikish hamda operativ nazorat qilish imkonini beradi.
Markazlashtirilmagan usulda buyum detallari tiqiladigan ish o‘rniga bevosita tushiriladi va buyumlarga biriktiriladi.
Masalan, tayyor yoqalar "yoqani o‘tkazish" operatsiyasining ish o‘rniga, tayyor yenglar "yengni buyumga tikish" operatsiyasi bajariladigan ish o‘rinlariga uzatiladi. Markazlashtirilgan usulda buyum detallari donalab, pachkalab ishga tushiriladi, markazlashtirilmagan usulda - faqat pachkalab ishga tushiriladi. Donalab tushirish konveyer oqimlarda yoki pardozlash seksiyalarida qo‘llaniladi. Pachkalab tushirish, asosan, tayyorlash seksiyalarida qo‘llaniladi. Bunda ishchilarning shaxsiy ish qobiliyatlaridan to‘laroq foydalanish va "zanjirsimon" ish usulida yordamchi ish usullariga ketadigan vaqtni kamaytirish imkoni yaratiladi. Ish o‘rinlariga beriladigan pachkadagi detallar (buyumlar) soni transport partiyasi deb ataladi. Transport partiyasining hajmi buyumning turi va o`lchamiga, oqimning tashkiliy jadvaliga, qo‘llaniladigan transport vositalariga va hokazolarga bog‘liq. Buyumlarni oqimga tushirish usuli uch xil bo‘ladi: ketma-ket, siklik, aralash.
Ketma-ket tushirish - buyumlarning ketma-ket turishi, binobarin, avval bir xil modelli buyumlarning uzatilishi va tikib tugatilishi, so`ngra boshqalarining uzatilib va tikib tugallanishi bilan xarakterlanadi. Ko‘p fasonli va ko‘p assortimentli oqimlarda buyumlarni ishga tushirishning har xil usuli qo‘llanilishi mumkin. Ketma-ket assortimentli tushirish usulida buyumlar jarayonga ketma-ket tushiriladi, bir yoki bir necha smenadan keyin oqim bir tur mahsulot yoki bir tur modelda ikkinchisini tikishga o`tadi. Ketma-ket assortimentli oqimda modellar nisbati turlicha bo‘lishi mumkin.
Siklli tushirish usuli - qo`llanilganda, avvalo, modellarni ish o‘rinlariga tushirish sikli aniqlanadi va shu sikl asosida modellar jarayoniga tushiriladi. Masalan, uch xil model A, B, V tayyorlanadigan bo‘lsa, ularni tayyorlash nisbati Ma:Mb:Mv=1:1:1 bo‘lsa, sikl 3 moslashuvidan iborat bo‘ladi, modellar quyidagi sxemada uzatiladi: A1, B1, V1 : A2, B2, V2, A3, B3, V3 va hokazo. Agar modellarning tikib tayyorlash nisbati Ma : Mb : Mv = 1 : 2 : 1 bo‘lsa, u holda A1, B1, B2, V1, A2, B3, B4, V2, A3, B5, B6, V3 va hokazo sxemada uzatiladi. Siklli
tushirishda ham bir operatsiyani bajarish uchun sarflanadigan vaqt sikldagi barcha modellar uchun bir xil bo‘lishi talab qilinadi. Siklli tushirish usuli mehnat sarfi kam farq qiladigan, tikish usuli va qo‘llaniladigan jihoz va moslamalar bir xilda bo‘lishi talab qilinadigan hamda gazlamalarning texnologik xususiyatlari ham bir xil bo‘lgan buyumlarni tikishda qo‘llaniladi. Siklli tushirish usuli donalab va pachkalab tushirishga bo‘linadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
