Bitiruv malakaviy ishning dolzarbligi: Vitaminlar organizmda juda kam miqdorda uchrasada hayot uchun muhimdir

 

Fol kislota – B

c 

vitamin 

Fol  yoki  pteroilglyutamin  kislota  o’sish  omili  hisoblanadi.  Bu  vitamin 

dastlab  maymun  qonining  normal  shakllanishi  omili,  jo’jalarning  o’sish  omili 

sifatidagi xossasiga mos holda B

m

 vitamin va B

c 

vitamin deb nomgangan. 

1941  yilda  o’simlik  barglarida  R.Uilyams  tomonidan  ajratib  olinganligi 

uchun u fol kislota (Solium-barg) nomi bilan ham yuritila boshlandi. 

---

 

36 

Fol kislota kimyoviy tuzilishi juhatdan 

a) pteridin qoldig’i 

b) paraaminobenzoy kislota 

d)  L-glyutamin  kislotadan    tashkil  topgan  murakkab  organik  modda 

hisoblanadi. 

 

 

 Bu  suvda  yomon  eriydi,  suyultirilgan  spirtda  yaxshi  eriydi.  Maymunlarda, 

kalamushlarda fol kislota tanqisligida kamqonlik yuzaga keladi. [1,7,18,26] 

 Bu  vitaminning  kofermentlik  funksiyasi  sof  fol    kislota  bilan  bog’liq 

bo’lmay,  balki  uning  qaytarilgan    sharoit  hosilasi  bilan  uzviy  bog’liq  bo’ladi. 

Qaytarilish  undagi  ikkita  qo’shbog’ning    uzunligi  natijasida  molekulasiga  4  ta  

vodorod  atomlarini  qo’shib  olib,  tetragidrofol  kislotaga    aylanishiga  sababchi 

bo’ladi. Bu jarayon ikki bosqichda bo’lib o’tadi va bunda  maxsus NADF  tutuvchi 

fermentlar  ishtirok  etadi.  Birinchi  bosqichda  folatreduktaza  H  ishtirokida  7,8  

digidrofolat kislota (DGFK) hosil bo’ladi. 

Ikkinchi  bosqichda  digidrofolat  reduktaza  ishtirokida  5,6,7,8  tetragidrofol 

kislota hosil bo’ladi. 

 Organizmda ularning asosiy manbalari serin β-karbonli atomi, glisinning L-

karbonli  atomi  xolin,  metioninning  metil  guruhi  karbonil,  chumoli  kislota  va 

metanollarning karbonlari hisoblanadi 

Fol  kislota  o’sish,  rivojlanish  va  to’qimalarning  proliferasiyasida,  xususan 

qon hosil bo’lishi va embriogenezda ishtirok etadi.  

Bu  vitamin  oshqozonda    xlorid  kislota  hosil  bo’lishini  stimullaydi.  Fol 

kislota  aqliy  va  jismoniy  ishchanlikni  qobiliyatini  kuchaytiradi.  Uning  manbalari 

---

 

37 

tabiatda  ko’p  uchraydi.  Ular  qatoriga  yashil  o’simliklar  va  xamirturushda  kiradi. 

Fol kislota  hayvon mahsulotlaridan jigar, buyrak, go’sht tarkibida uchraydi. Odam 

uchun bir kunlik ehtiyoj 1-2 mg ni tashkil qiladi.