Битирув малакавий иши

 
3.2.3-расм 
Олдинги саҳифаларга ўтиш учун
тугмасини босиш мумкин 
 
3.2.4-расм 
Асосий саҳифага ўтиш учун Бош саҳифа тугмасини босилади. 
 
3.2.5-расм 
Бош саҳифадан видеодарс тугмаси ѐрдамида видеомашғулотга ўтишни 
таъминлаш мумкин 

---

68 
3.2.6-расм 
Амалий топшириқлар тугмаси ѐрдамида амалий топшириқ ва уларни 
бажариш намуналари берилган саҳифага ўтиш мумкин. 
 
3.2.7-расм 
Ҳар бир амалий топшириқни барилишини бажариш наьмунаси тугмаси 
ѐрдамида кўриш мумкин. 

---

69 
 
3.2.8-расм 
Амалий топшириқлар тугмаси ѐрдамида амалий топшириқ саҳифасига 
ўтиш мумкин 
3.2.9-расм 
1-топшириқни бажариш наьмунасини кўриш. 
3.2.10-расм 

---

70 
4-БОБ. ХАЁТ ФАОЛИЯТИ ХАВФСИЗЛИГИ 
 
4.1. Электр токидан жароҳтланиш сабаблари ва асосий муҳофаза 
воситалари 
Электр 
токи 
таъсиридан 
жароҳтланишнинг 
асосий 
сабаблари 
қуйидагилардир: 
1) кучланиш остида бўлган электр тармоқлари ѐки электр ўтказгичларга 
тегиб кетиш ѐки хавф туғдирувчи масофага яқинлашиш; 
2) электр қурилмалари асбоб-ускуналарининг устки металл сиртлари ва 
қопқоқларида электр ўтказгичларнинг муҳофаза қобиқлари шикастланиши 
натижасида элетр кучланиши ҳосил бўлиши; 
3) электр токини ўчириб, таъмир ишларини бажараѐтган вақтда 
тасодифан электр токини улаб юбориш; 
4) ер юзасига узилиб тушган электр ўтказгичи ер юзаси бўйлаб электр 
токини тарқтаѐтган — ток потенциаллари айирмаси ҳосил бўлган минтақага 
билмай кириб қолиш нтижасида қадам кучланишлар таъсирига тушиб қолиши. 
Электр токидан жароҳтланишни олдини олишга қартилган асосий чора-
тадбирлар қуйидагилардир: 
1) кучланиш остида бўлган ўтказгичларни қўл етмайдиган қилиб 
ўрнатиш; 
2) электр тармоқларини айрим жойлаштириш; 
3) электр қурилмалари танасида электр токининг ҳосил бўлишига қарши 
чора-тадбирлар белгилаш: 
а) кам кучланишга эга бўлган электр манбаларидан фойдаланиш; 
б) икки қаватли муҳофаза қобиқлари билан таъминлаш; 
в) потенциалларни тенглаштириш; 
г) ерга улаб муҳофазалаш; 
д) ноль симига улаб муҳофазалаш; 
е) муҳофаза ўчириш қурилмаларини ўрнатиш. 
4) махсус электр муҳофазалаш тизимларидан фойдаланиш; 

---

71 
5) электр қурилмаларини хавфсиз ишлатишни ташкилий чора-
тадбирларини қўллаш. 
Кучланиш остида бўлган электр ўтказгичларини қўл етмайдиган қилиб 
бажаришда ток ўтказгичларини муҳофаза қобиқлари билан таъминлаш, уларни 
бўй етмайдиган баландликларга ўрнатиш, шунингдек ўтказгичларни тўсиқ 
воситалари билан таъминлаш керак. 
Электр тармоқларини айрим жойлаштириш деганда электр тармоқларини 
ўзаро трансформатор ѐрдамида тармоқларга бўлиб юбориш тушунилади. 
Бунинг нтижасида ажратилган тармоқлар катта муҳофаза изоляцияси 
қаршилигига эга бўлади, шунинг учун ўтказгичларнинг ерга нисбтан сиғими 
кичкина бўлганлиги хавфсизликни таъминлашда муҳим ўрин тутади.