Битирув малакавий иши

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

47 
 
 
2.3. “Хара3Д да обҳектлар билан ишлаш” мавзусида дарс сценарийси 
ҳамда таҳлим технологиясини ишлаб чиқиш 
Таҳлим технологияси
 
Фаннинг 
номи 
Компьютер графикаси 
Мавзу 
Хара3Д да обҳектлар билан ишлаш
Дарс тури 
Назарий 
Дарс 
вақти 
80-мин 
Мақсад 
Хара3Д да обҳектлар билан ишлашни ўрганиш 
Кутилаѐтган 
нтижа 
Мустақил равишда Хара3Д да обҳектлар билан ишлаш 
Адабиѐт 
Дарс 
босқичлари 
Ўқитувчининг 
фаолияти 
Оъқувчининг 
фаолияти 
Вақт 
Технология 
Метод 
Шак
ли 
Восита 
Дарсга 
тайѐргарлик 
Давоматни 
текширади, 
куннинг муҳум 
янгиликлари 
билан 
таништиради 
Дарсга ўз 
вақтида келади, 
ўқитувчини 
тинглайди. 
10 
Ақлий 
ҳужум 
Гуруҳ 
Видео 
проектор, 
компьютер
, интернет 
тармоьи. 
Такрорлаш 
Ўтилган мавзу 
бўйича савол 
жавоб ўтказиш, 
талабаларни 
бахолаш. 
Ўтилган мавзу 
бўйича 
саволларга 
жавоб бериш, 
ўз фикрини 
баѐн этиш. 
15 
Ақлий 
ҳужум 
Гуруҳ 
Тарқтма 
материал. 
Асосий қисм 
Мавзу юзасидан 
назарий 
маолумотлар 
тақдим этади. 
1-
илова
 
Мавзу 
юзасидан 
тақдим этилган 
назарий 
маолумотни 
кўради ва ѐзади 
30 
Гуруҳ 
Компьюте
р, видео 
проектор. 
Мустаҳкамл
аш 
Мавзу юзасидан 
талабаларга 
саволлар 
бериш.
2-илова
 
Қизиқтирган 
саволларга 
жавоб бериш. 
Берилган 
амалий 
топшириқни 
бажаради ва 
қизиқтирган 
саволларин 
тақдим этади. 
20 
Интерфао
л 
методлар 
Якка 
Компьюте
р. 

---

48 
Уйга вазифа 
Мавзу юзасидан 
ўрганилган 
билимларни 
мустаҳкамлашни
уйга вазифа 
бериш. 
Уйга вазифани 
бажариш 
5 
Гуруҳ 
Дарс ценарийси 
Мавзу: Хара3Д да обектлар билан ишлаш 
Дарс тури: Назарий 
Дарс услуби: Ноаньанавий 
Дарснинг мақсади: 
1. 
Таълимий: Хара3Д дастури обьектлар билан ишлашни ўрганади,
обьект ҳақида маълумотларга эга бўлади. 
2. 
Тарбиявий: Компьютерда ишлашда жиҳозлардан самарали 
фойдаланишни ўрганиш. 
3. 
Ривожлантирувчи: Талабаларни ўқишга бўлган, Хара3Д дастурига 
бўлган қизиқишларини орттириш. Хара3Д ни талаб даражасида ўрганиш.
Дарс жиҳозлари: компьютер, видео проектор, дидактик воситалар, дастурий 
воситалар. 
Ўқитиш услублари: Тушунтириш, намойиш этиш, саволлар бериш, муаммоли 
ўқитиш, ақлий ҳужум. 
Дарснинг вақт тақсимоти:  
1. Дарсга тайѐргарлик: (10-дақиқа) 
2. Такрорлаш: (15-дақиқа) 
3. Асосий қисм: (30-дақиқа) 
4. Мусраҳкамлаш: (20-дақиқа) 
5. Уйга вазифа: (5-дақиқа) 
Дарснинг бориши: 
1) Дарсга тайѐргарлик: 
Саломлашиш, давоматни текшириш, синф озодалигини текшириш, куннинг 
муҳум янгиликлари билан танишиш. 

---

49 
2) Такрорлаш:
Талабаларни кичик гуруҳларга ажратиб савол жавоб ўтказиш. Фаол 
қатнашган талабаларни бахолаш. 
3) Асосий қисм:
Мавзу юзасидан назарий маолумот. 
1-илова
 
4) Мустаҳкамлаш:
Барча талабалар мустақил равишда берилган саволларга жаво беришади. 
2-илова
 
Баҳолаш: саволларга жавоб берган талабалар баҳоланади. 
5) Уйга вазифа: Мавзу юзасидан янги ўрганилган мавзуни мустаҳкамлаш. 
1-илова 

---

50 

---

51 

---

52 

---

53 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

54 
2-илова 
Саволлар 
1. Хара3Д дастурида матн яратиш? 
2. Хара3Д курсордан фойдаланиш? 
3. Хара3Д алоҳида элементларни ажратиш? 
4. Хара3Д объектни саҳифага жойлаштириш? 
5. Хара3Д графикларнинг ўлчамларини ўзгартириш? 
6. Хара3Д Объектларни ѐритиш? 
7. Хара3Д Рангларни қўллаш? 
8. Хара3Д Соя қўшиш? 
 

---

55 
3-БОБ. АНИМАЦИЯЛАРНИ ЯРАТИШДА ХАРА3Д ДАСТУРИ 
БИЛАН ИШЛАШ БЎЙИЧА ЎРГАТУВЧИ ДАСТУРИЙ МАҲСУЛОТ 
ИШЛАБ ЧИҚИШ 
 
3.1. Дастурни яратиш технологияси 
Ўргтувчи дастурий таъминот яратишда Маcромедиа Флаш8 дастуридан 
фойдаланамиз. Бунинг учун дастурни ўрнатамиз. Ўрнатиш жараѐни якунлангач 
дастурни ишга туширамиз. Бунда дастурни фаоллаштириш сўралади. 
Кейген.ехе файли ѐрдамида сериая рақами ва тегишли маълумотларни киритиб 
дастурни активлаштирамиз. 
3.1.1-расм 
Дастур ишга юклангач қуйидаги ойна ҳосил бўлади.
3.1.2-расм 
ФлашДоcумент тугмаси босилади ва янги ишчи ойна очилади. 

---

56 
3.1.3-расм 
Ойнада тугмаларни яратиб оламиз. Бунинг учун Инсерт менюсидан Неw 
Сймбол меню осахборот технологиялар танлаймиз. Cреате Неw Сймбол 
дарчасига тегишли маълумотларни киритиб, ОК тугмасини босамиз. 
3.1.4-расм 
Тугма яратиш дарчасида Лайер1 қатламида тугма фонини, Лайер2 
қатламида тугма матнини ҳосил қилиб оламиз 
3.1.5-расм 
Тугмага сичқонча кўрсаткичи бориши (Овер) ва унинг босилиши (Доwн) 
учун алоҳида фон ҳамда ширифт белгилашимиз мумкин 

---

57 
3.1.6-расм 
Ҳар бир тугма дастур кутубхонаси (Либрарй) да сақланади. Уларни 
саҳифанинг керакли жойига сичқонча тугмаси ѐрдамида жойлаштириш мумкин 
3.1.7-расм 

---

58 
Муқова учун ҳам кутубхона символини яратамиз. 
3.1.8-расм 
Қолган саҳифаларни саҳналар (Сcене) ѐрдамида яратамиз. Бунинг учун 
Инсерт – > Сcене кетма-кетлигини бажарилади. Саҳналарни Wиндоw 
менюсидаги Сcене панели ѐрдамида кўриш мумкин 
3.1.9-расм 
Тугмалар босилганда саҳналар фаоллашиши учун АcтионСcрипт тили 
буйруқларидан фойдаланилади. Масалан, ―Назарий маълумотлар‖ тугмаси 
учун: 
он (пресс) { готоАндСтоп(ъназарийъ,1); } коди ѐзилади. Бунинг учун Ф 
9 тугмаси босилади ва ҳосил бўлган дарчага юқоридаги код киритилади. 

---

59 
3.1.10-расм 
Назарий маълумотларни ―назарий‖ номли Сcене да жойлаштирамиз. 
Бунинг учун ҳар бир саҳифа маълумотни бир фрамега жойлаштирамиз. 
Навбтдаги Фрамега жойлаш учун Ф6 тугмаси босилади. Ва шу Фрамега матн 
Техт (А) ускунаси ѐрдамида жойлаштирилади 
3.1.11-расм 
Саҳифаларни варақлаш учун дастур кутубхонасидаги тугмадан 
фойдаланамиз. Бу тугма босилиш ҳодисаси учун он (пресс) {нехтФраме();}
ва он (пресс) {превФраме();} кодларини киритамиз. 

---

60 
3.1.12-расм 
Видеодарслар саҳифасида видео намойишини ҳосил қилиш учун