Битирув малакавий иши

Uning maksimal samaradorligini ta‟minlash; 

  Investitsiyalarni jalb etish; 

  Yuridik va ijtimoiy majburiyatlarni bajarish. 

AQShda  korporativ  munosabatlar  tizimi  boshqaruvdan  va  xususiy 

mulkchilikdan  foydalanish  jarayoni  sifatida  1-marta  1932-yilda  professor  Adolf 

Berle  Jr.  va  iqtisodchi  Gardinyer  Meanslarning  ―The  modern  Corporation  and 

Private  Property‖  nomli  klassik  ishida  ko‗rib  chiqilgan.

6

  Ular  zamonaviy 

korporatsiyalarda 

o‗sib 

boruvchi 

iqtisodiy 

ta‘sir 

(kuchi) 

ning 

konsentratsiyalashuvini  tadqiq  etishib,  yirik  korporatsiyalarda  aksiyalarga  ega 

bo‗lmagan yoki minoritar hisoblanuvchi professional menejerlar qo‗lida operatsion 

nazoratning  kuchayib  borishini  ko‗rsatib  berishgan  shuningdek,  ular  sonining 

nihoyatda  ko‗p  bo‗lishiga  qaramasdan  nisbatan  kam  manfaatdor  bo‗lishadigan 

korporatsiya  ustidan  nazorat  o‗rnata  olishmaydigan  korporativ  aksiyalarning 

barcha xususiy mulk egalarining o‗sib boruvchi miqdori orasida bir muncha yuqori 

tarqoqligini  aniqlashdi. Klassiklar korporativ boshqaruvni zamonaviy tushunishda 

to‗g‗ridan  to‗g‗ri  atashmagan  va  tahlil  etishmagan,  undan  tashqari  ―korporativ 

boshqaruv‖  iborasi  ularning  kitoblarida  ko‗rilmagan  bo‗lishiga  qaramasdan,  ular 

klassik  agentlik  muammolarini  korporativ  menejerlarning  aksiyadorlik  agentlari 

sifatida  ularning  manfaatlari  uchun  korporativ  aktivlarni  boshqarishga  va  xatti-

harakat qilishga qanday yo‗naltirilganligini ko‗rib chiqishgan. 

                                                           

5

 

Mixaylov D.M. Effektivnoe korporativnoe upravlenie (na sovremennom etpy razvitiya ekonomiki RF): uchebno prakticheskoy posobie –M.: 

KNORYS, 2010 s.27-28. 

6

 

Berle A.Jr., MeansG.C. The modern Corporation and Private Property. New York. Macmillan, 1932. 

 

 

---

11

 

 

Korporativ  boshqarish  amaliyoti  bir  necha  asrlik  tarixga  ega  bo‗lishiga 

qaramasdan,  korporativ  boshqarishnig  to‗la  qonli  nazariyasi  faqat  o‗tgan  asrning 

70-yillarining  oxiri  va  80-yillarining  boshida  shakllana  boshlandi.  Ba‘zi  bir 

olimlarning  fikricha  XIX  asrdagi  iqtisodiy  rivojlanishning  dvigateli  bo‗lib 

tadbirkorlik,  XX  asrda  menejment  hisoblangan  bo‗lsa  XXI  asrda  bu  funksiyani 

korporativ boshqaruv bajaradi. 

Korporativ  boshqaruvning  mamlakatimiz  hududida  shаkllаnishi  uchun 

shаrt – shаroitlаr mustaqillik yillarida aniqrog‗i 1997 - 1998 yillаrdа boshlаndi.