Битираётган мутахассисларни тайёрлашнинг сифатига қўйиладиган талабларнинг кескин ошиб кетгани, мураккаб масалаларни ечишга фанлараро ёндашувнинг зарурияти

1.4. Bul algebrasi va ventillar.
Bul funksiyalarini amalga oshirish.
Kompyuterning elementi hisoblangan - 
raqamli sxema
yordamida 
o‘zgaruvchilari va qiymati ikkita mantiqiy qiymatdan birini qabul qilishi 
mumkin bo‘lgan funksiyalar amalga oshiriladi. Bunday funksiyalar 
Bul 
funksiyalari
 
deb ataladi. Ushbu funksiyalar va ularni qo‘llash qoidalari 
ingliz matematiki Djordj Bul (1815-1864) nomi bilan yuritiladigan Bul
algebrasida ishlab chiqilgan. Kompyuter arxitektursasining raqamli 
mantiqiy sathi elementlarini loyihalashda, Bul algebrasi qoidalaridan 
foydalaniladi. 1.18-rasmda hozirgi kompyuter sxemalarini tashkil qiluvchi 
va Bul algebrasining oddiy funksiyalari hisoblangan, mantiqiy ko‘paytirish 
– 
И 
(AND)
, mantiqiy qo‘shish –
ИЛИ 
(OR) 
va inkorlash – 
НЕ 
(NOT)
funksiyalarini bajaruvchi elementlar va ularning haqiqat jadvallari 
keltirilgan.
1.18-rasm. Bul algebrasining oddiy funksiyalarini bajaruvchi 
elementlar. 

---

33 
Bu elementlarni, o‘zbek tilida mos holda 
VA, HAM
va 
EMAS
deb 
atash mumkin. Biz ularni va boshqa shu kabi elementlarni rus va ingliz 
tillaridagi nomlaridan foydalanamiz. 1.18-rasmning yuqori qismida 
elementlarning Amerika standartidagi, pastki qismida esa Rossiya 
standartidagi ko‘rinishlari keltirilgan [2]. 
Ushbu sxemalarning kirishiga 0 yoki 1 ga teng bo‘lgan mantiqiy 
o‘zgaruvchilar beriladi, ularning chiqishida esa, yana o‘sha mantiqiy 
qiymatlarni qabul qila olishi mumkin bo‘lgan funksiyalarning, ya’ni Bul 
funksiyalarining qiymatlari olinadi. Sxemalarda mantiqiy qiymatlar 
ma’lum bir kattalikdagi kuchlanishlar bilan ifodalanadi. Odatda mantiqiy