Birlashgan millatlar tashkiloti taraqqiyot dasturining

32
33
Asosiy mavzu:
ENERGIYA SAMARADORLIGI
O‘zbekiston dengizga olib chiqadigan quruqlik yo‘liga 
ega bo‘lmagan mamlakat hisoblanib, uning hudu-
dida kontinental iqlim hukumronlik qiladi. Mam
-
lakatda iqlimning isib ketish darajasi oxirgi 60 yil 
ichida ikki marotaba butun dunyo uchun belgilangan 
me’yorlardan oshib o‘tgan. Iqlim o‘zgarishiga mos
-
lashish masalasi mamlakatda eng dolzarb, ustuvor 
masalalardan biri bo‘lib hisoblanadi. BMTTD o‘zining 
O‘zbekistondagi faoliyati doirasida iqlim o‘zgarishi, 
tabiiy ofatlar xavfini kamaytirish, energiya samara
-
dorligini oshirish orqali mamlakat turli iqlimiy ofat-
larga bardosh berish qobiliyatini yaxshilashga qaratil
-
gan, mamlakatda taraqqiyot jarayonlarining barqaror 
bo‘lishini ta’minlashga qaratilgan keng ko‘lamdagi 
ishlarni olib boradi.
Chorvachilik faoliyati jarayonida hosil bo‘ladigan katta 
miqdordagi chiqindilar va go‘ngdan samarali foydalan-
ishni ta’minlash maqsadida BMTTD O‘zbekistonda 
biogaz texnologiyalarini amalga tadbiq etmoqda. 
Biogaz texnologiyalari joylardagi fermer xo‘jaliklarda 
o‘git savdosini rivojlantirish va issiqxonalarini ener
-
giya bilan ta’minlab, ularning daromadlari oshishiga 
yordam bermoqda. 
O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi va 
O‘zbekiston Savdo-sanoat palatasi bilan ham-
korlikda BMTTD biogaz uskunalari va tizimlariga 
qo‘yiladigan talab va standartlarni ishlab chiqib, ularni 
“O‘zStandart” agentligida ro‘yxatdan o‘tkazishga mu-
vaffaq bo‘ldi. Mazkur standartlar biogaz uskunalarini 
yaratishda, loyihalashda, ulardan foydalanishda va 
texnik xizmat ko‘rsatishda majburiy bo‘lgan talablarni 
o‘z ichiga oladi. Bu standartlarO‘zbekistonda yangi
-
lanuvchi energiya manbalari sohasidagi ilk standart-
lardir.
BMTTD tomonidan taqdim etilayotgan texnik yor
-
dam hamda uning keng-ko‘lamda olib borilgan 
targ‘ibot-tashviqot ishlari natijasida mamlakatda 
maxsus Energiya samaradorligi masalalari bo‘yicha 
milliy komissiya joriy etildi. BMTTD mamlakat huku
-
matiga yangilanuvchi energiya manbalarini rivojlan
-
tirish sohasidagi siyosat va amaliy chora-tadbirlarni 
ishlab chiqishda yaqindan yordam berib kelmoqda. 
BMTTD davlat va xususiy sektor bilan yaqindan 
hamkorlik qilib, tegishli tashkilotlarning salohiyatini 
oshirishga va mamlakatga “uglerodsarmoyalari”ni 
olib kelishga muvaffaq bo‘ldi. Hozirda O‘zbekiston 
Toza taraqqioyt mexanizmi (TTM) sohasidagi loyi
-
halarni amalga oshirish borasida eng yetakchi mam-
lakatlar safiga kiradi. Ushbu sohadagi loyihalarga jalb 
etilgan xorijiy sarmoyalar respublikaning to‘qqizta 
viloyatida gaz ta’minoti tizimini ta’mirlashga sarflanib, 
1 milliarddan ortiq kubometr gazni tejashga yordam 
bermoqda. 
2009 yilda BMTTD ijtimoiy inshootlarda energiya 
samaradorligini oshirishga qaratilgan maxsus loyihasi 
doirasida qurilish me’yorlari va qoidalariga bir qator 
o‘zgartirishlar kiritib, endilikda O‘zbekistonda quri
-
ladigan bino va inshootlar atrof-muhitga, ekologi-
yaga ko‘rsatayotgan salbiy ta’sirining kamayishiga 
erishdi. Mazkur loyiha natijasida 10 ta milliy qurilish 
me’yorlari va qoidalariga yangi energiya samarador-
ligini ta’minlovchi standartlar va talablar kiritilib, mak
-
tab va tibbiyot muassasalari kabi ijtimoiy ahamiyatga 
ega bo‘lgan binolarda energiyaning iste’mol etilishi 
25-50 foizga qisqarishiga erishildi. 
Iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lgan muammolarni 
hal qilish, iqlimiy xavf-xatarlarni boshqarish, ularga 
moslashish kabi masalalar bilan shug‘ullanuvchi tash-
kilotlar uchun BMTTD boy bilim va tajribalar xazinasi 
bo‘lib xizmat qiladi. BMTTD O‘zbekistonga iqlim bi
-
lan bog‘liq bo‘lgan bir qator muammolarni yechishda 
zarur bo‘lgan sarmoyalarni jalb etib, keng ko‘lamdagi 
loyiha va dasturlarni amalga oshirish orqali o‘z yord-
mini berib kelmoqda.

---