Birinchi qism

(yana boyagi usul bilan)
Rozi!
U l u g‘ b e k
Xizmatimda,  suhbatimda  yurgan  do‘stlarga, 
Arboblarga  qasos  tig‘i  botirilmasin! 
Bu  shartimga  ahli  parda  rozimi?
Qozi Miskin
 
(yana boyagi usul bilan
) 
Rozi!
U l u g‘ b e k
Bizga  oid  haram  ahli,  ahli  ayolning 
Iffatiga,  izzatiga  g‘ubor  cho‘kmasin! 
Bu  shartimga  ahli  parda  rozimi?
 
Qozi Miskin
 
(yana boyagi usul bilan
) 
Rozi!
U l u g‘ b e k
Madrasaga  va  rasadga  yetmagay  zavol! 
Kutubxonam,  kitoblarim  saqlansin  omon! 
Shu  shartimga  ahli  parda  rozimi?

---

13
Qozi Miskin
 
(yana boyagi usul bilan) 
Rozi!
 
U l u g‘ b e k
Picha  taskin  topay  deya  ketgum  safarga. 
Bu  diyordan  tez  fursatda  jo‘nab  ketaman. 
O‘zim  esam  iztirobdan,  anduh-u  g‘amdan, 
Shartim  shuki,  berilmagay  bizlarga  xalal. 
Shu  shartimga  ahli  parda  rozimi?
Qozi   Miskin 
 
(yana boyagi usul bilan)
Rozi!
 
U l u g‘ b e k
 
Bu  va’daga  ahd-u  paymon  qilasizlarmi?
Abdullatif  odamlari 
Ont  ichamiz,  ahd  etamiz,  bahaqqi  Xudo!
U l u g‘ b e k
Bilib  qo‘ying,  bu  qasamni  buzsangiz  agar, 
Qayda  bo‘lmay,  men  o‘zimman  sizga  da’vogar. 
Tangri  sizni  osiy  sanar,  el  sharmanda  der, 
Tarix  sizga  la’nat  o‘qir.
Abdullatif  odamlari 
Qasam  ichamiz!
 
U l u g‘ b e k
Bugun  barcha  vasiqalar  yozilib  bo‘lur, 
Imzo  uchun  madrasaga  kelsin  elchingiz. 
Alvido,  taxt  va  saltanat  iztiroblari! 

---

14
Endi  sulton  Ulug‘bek  yo‘q,  do‘stlarga  rahmat.
Majlis  tamom.  Ahli  parda,  sizlarga  ruxsat.
Abdullatif  odamlari  chiqib  ketadilar.
U l u g‘ b e k
 
Bugun oqshom Samarqanddan chiqib ketamiz. 
Devonbegi  va  Bek  Arslon,  borib  shu  topda 
Ot  va  navkar,  pul-ozuqa  tadbirin  ko‘ring!
Bek   Arslon
Oh,  shahriyor,  nega  kerak  menga  bu  qilich? 
Shu  peslarga  sira  xizmat  qilolmayman,  yo‘q! 
Siz  qayerga,  hatto  Hindga  borsangiz  boray...
U l u g‘ b e k
Sadoqatli  mard  sardorim,  ma’yus  bo‘lmangiz. 
Ketib  qolsa  bu  shahardan  hamma  yaxshilar, 
Kimlar  yeydi  xaloyiqning,  elning  g‘amini? 
Buyurganim  bajaringlar!
Devonbegi  va  Bek  Arslon  chiqadilar.
Mayli,  o‘tsin  oqpadarga  ertangi  kundan 
Saltanat  ham,  iztirob  ham,  bezovtalik  ham. 
Ko‘p  afsuski,  Abdullatif  boshga  toj  qo‘ygach, 
Otin  tag‘in  yugurtirar  zulm  yo‘lida. 
Unga  mendek  qirq  yil  sulton  bo‘lish  qayerda. 
Qirq  hafta  ham  taxt  tutolmas... 
So‘zimni  eslang!
Samarqand  atro

 dagi  bir  qishloq.  Namozgar  vaqti.  G‘ira-shira 
qorong‘i.  Kuz  fasli.  O  t  a    M  u  r  o  dning  hovlisi. 
U  l  u  g‘  b  e  k  dadil  turib  hovlidan  chiqmoqchi  bo‘ladi.  Ammo 
Ulug‘bek  qaysi  tomonga  yo‘nalsa,  devor  orqasida,  eshik  oldida, 
daraxt  tagida,  panjara  yonida  nayzalik  sipohlar  pistirmada  turgani 
ma’lum  bo‘ladi.  Sipohlar  uning  yo‘lini  to‘sib,  hovlidan  chiqarmaslik 
uchun  qurshovga  olganligi  ayon  bo‘ladi.

---

15
U l u g‘ b e k
Ah-ha, tuzoq! Bir kishiga qarshi bir lashkar! 
Oqpadarning qo‘rqoqligi shundan oshkor!
Ota Murod
Yo rabbano, bu zolimlar nima qilmoqchi! 
Yalmog‘izmi, nima bular, aqlidan ozgan!
Shu  paytda  daraxt  tagida  soyada  turgan  A  b  b  o  s  yoruqqa 
chiqib  Ulug‘bekka  qarab  yuradi.
U l u g‘ b e k
Sen  hali  ham  tirikmisan,  haromi,  xabis! 
A b b o s
Tirikmanki,  toki  ko‘ray  o‘limingizni. 
Men  otamning  xunini  deb,  qasosin  kutib,
Bir-u  bordan  shu  fursatni  yalinib  keldim.
U l u g‘ b e k
Otang  qilgan  badkirdorlik,  beinso

 ikka 
Eng  yengilroq  jazo  edi  shahardan  surgun. 
Balki  undan  jabr  ko‘rgan  olomon  o‘zi 
Alash  qilib  o‘z  hukmicha  terakdan  osib, 
Xud  asfalaso

 linga  jo‘natgan  uni. 
Bu  gaplaring  yo  tuhmatdir  yoki  bahona.
Ab b o s
Padarimning  o‘limiga  shar’iy  mahkama 
Faqat  sizni  javobgar  deb  biladi.  Mana!