Birinchi jahon urushidan so`ng Turkiya Reja


Savol : Mustafo Kamol Otaturk hukumatini o‘tkazgan islohatlarining asosiy mohiyati nimalardan iborat ? Jahon iqtisodiy krizisining turkiyaga ta’siri



Download 27,99 Kb.
bet6/8
Sana20.02.2022
Hajmi27,99 Kb.
#460733
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Birinchi jahon urushidan so`ng Turkiya

Savol : Mustafo Kamol Otaturk hukumatini o‘tkazgan islohatlarining asosiy mohiyati nimalardan iborat ?
Jahon iqtisodiy krizisining turkiyaga ta’siri .
Garchi 1929- 1933 yillarda jahon iqtisodiy krizisi turkiya iqtisldiyotiga zarar keltirgan bo‘lsada, uning ta’siri boshqa kaptalistik mamlakatlardagichalik bo‘lmadi. Buning sababi mamlakatdan chetga chiqariladigan quruq mevalar . tamaki va boshqalarning narxini don va don mahsulotlari, paxtaga nisbatan kam tushuganligi edi. Bundan hukumatning importni qisqartirish. Eksportni rag‘batlantirish yo‘lini tutganligi bunda ma’lum rol o‘ynadi. Shuningdek turk hukumati turk milliy valyutasi – lirani kursini barqarorlashtirishga erishdi.
Lekin shunga qaramay, hukumatning turkiya iqtisodiyotiga urizis ta’sirini cheklashga qaratilgan tadbirlarini asosiy og‘irligi asosiy xalq ommasi zimmasiga tushdi. Mehnatkash xalq turmush darajasi pasayib, norozilik harakatlari avj ola bordi. Ammo bu harakatlar ma’murlar tomonidan qattiqqo‘llik bilan bostirildi. Qatag‘onlar bilan bir qatorda hukmron yuqori doiralar tomonidan Turkiyada sinflar yo‘q faqat “bir – biriga foydali guruhlar bor”, shunday ekan, turkiyada sinfiy kurash ham bo‘lishi mumkin emas degan g‘oya ilgari surildi.
Shunga qaramay 1936 yili ommaning tazyiqi ostida turkiya tarixida birinchi marta mehnat haqida qonun qabul qildi. Bu qonun ( kata cheklashlar bilan) 8 soatlik ish kunini, dam olish kunlari , pul to‘lanadigan ta’tillar, ijtimoiy suhurtalarni joriy qilishni e’lon qildi. Ayni vaqtda bu qonun tomonidan ish tashlashlar taqiqlandi, ularda ishtirok etuvchilarga katta jarimalar va qamoq jazolari belgilash ko‘zda tutildi.
Miliy zulmni kuchayishi.
Krizis yillarida kam sonli millatlarga, ayniqsa kurdlarga nisbatan tazyiq kuchaydi. Natijada 1930 yil bahori Igdir – boyazit rayonida kurdlar qo‘zg‘alon ko‘tardilar. Ulardan keyin 1930 yil iyun oyi ikkinchi yarmida Van ko‘li rayonidagi kurdlar ham qo‘zg‘alon ko‘tardilar. Qo‘zg‘alonchilar Suriya, Eron , Iroqdagi kurd tashkilotlaridan yordam ola boshladilar. Hukumat qo‘zg‘alon rayonlariga juda katta harbiy qismlarni yubordi. Lekin faqat 1932 yil boshlaridagina qo‘zg‘alonni oxiri o‘choqlari bostirildi. Qo‘zg‘alonning 34 nafar rahbari sud xukmi bilan qatl qilindi, ko‘plab qo‘zg‘alon ishtirokchilari sudsiz, tergovsiz o‘ldirildilar.

Download 27,99 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish