Birinchi jahon urishidan keyin Turkiyaning iqtisodiy taraqqiyoti. Reja. I. Kirish II. Asosiy qism

Rasmiy tashriflar va uchrashuvlar. Yuqori darajadagi siyosiy mulo­qot­lar O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning 1991-yil dekabr oyida Turkiyaga rasmiy tashrifi bilan boshlandi. I.A.Karimov 1994-yil iyun va 1997-yil noyabr oylarida ham Turkiyaga rasmiy tashrif buyurdi va 1998-yil oktabrda Turkiya Respublikasining 75yilligiga bag‘ishlangan tantanalarda ishtirok etdi.
O‘z navbatida Turkiya Bosh vaziri T.Chiller 1995-yil iyulida, Pre­zident S.Demirel 1996-mayida O‘zbekistonga rasmiy tashrif buyurgan. O‘sha yilning oktabrida Prezident S.Demirel O‘zbekistonda o‘tkazilgan turkiy zabon davlatlar rahbarlarining oliy darajadagi IV uchrashuvida va Amir Temurning 660 yilligiga bag‘ishlangan tadbirlarda ishtirok etdi. Shuningdek, Turkiya Bosh vaziri M.Yilmaz 1998-yil aprelida va Prezident S.Demirel 1999-yil may oyida O‘zbekistonga rasmiy tashrif buyurdi.
O‘zbekiston Prezidenti I.A.Karimovning Turkiya Prezidenti A.N.Se­zer bilan BMT ning “Ming yillik” sammiti doirasida 2000-yil sentabridagi uchrashuvi ikki tomonlama aloqalarda muhim ahamiyatga ega bo‘ldi. 2000-yil 16-17-oktabr kunlari Turkiya Prezidenti A.N.Sezer O‘zbekistonga rasmiy tashrif buyurdi.
Turkiya bilan sport sohasida hamkorlik turli yo‘nalishlarda rivojlanib bormoqda. Jumladan, mamlakatda Kurash federatsiyasi tashkil etilgan va Xalqaro kurash assotsiatsiyasiga a’zodir. O‘zbekiston sportchilari joriy yil­da Turkiyada o‘tkazilgan yoshlar o‘rtasida grek-rim va erkin kurash bo‘­yicha jahon chempionati, boks bo‘yicha “A.Komerta” nomli xalqaro turniri va karate bo‘yicha “Bosfor-2003” jahon chempionati musobaqalarida ishtirok etdi.
O‘zbekiston Respublikasi va Turkiya Respublikasi o‘rtasida savdoda eng qulay rejim o‘rnatilgan. 2003-yil yakuniga ko‘ra, ikki mamlakat o‘rtasida tovar aylanmasi o‘tgan yilgiga nisbatan 42,2%ga o‘sdi va 270,8 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. Bunda eksport 129 mln. AQSH dollarini, import esa 141,8 mln AQSH dollarini tashkil etdi. Eksport mahsulotlari: rangli metallar va ulardan tayyorlangan buyumlar 42%; ip-gazlama, matolar va yigirilgan ip 38%; tirikotaj gazlama 6,9%; xizmatlar 6,7%, paxta tolasi 1,6%; mevalar va yong‘oqlar 1,2%, neftni qayta ishlash mahsulotlari 0,7% iboratdir. Import mahsulotlari: yer usti transporti vositalari uchun butlovchi va ehtiyot qismlar 26,1%, texnik asbob-uskunalar 18,4%, opitk asboblar va apparatlar 5,1%, elektr uskunalari 4,6%, plastmassalar va ulardan tayyorlangan buyumlar 4,4% va boshqalar tashkil etadi. 2004-yilning birinchi choragi yakunlariga ko‘ra, ikki mamlakat o‘rtasida tovar aylanmasi 118,2 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. Bunda eksport 66,1 mln AQSH dollarini, import esa 52,1 mln. AQSH dollarini tashkil etdi.
O‘zbekiston Respublikasida Turkiya investorlari ishtirokida 244ta korxona ish yuritmoqda, ulardan 53tasi 100% Turkiya sarmoyasiga tuzil­gan. Turk sarmoyalari ishtirokida tashkil etilgan eng yirik korxonalar quyidagilardir: “Papfen” qo‘shma korxonasi (yigirilgan ip ishlab chiqa­rish), “Sharq-Mir Ltd” qo‘shma korxonasi (chakana savdo), “Beta Algo­ritm” qo‘shma korxonasi (choy qadoqlash), “Dilek Interprayzes” xorijiy korxonasi (qandolat mahsulotlari ishlab chiqarish), “Aylin gida sanayi kompani” xorijiy korxonasi (oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish), “Demir” xorijiy korxonasi (savdo va xizmatlar).
O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar agentligida 39ta Turkiya kompaniyalarining vakolatxonalari akreditatsiyadan o‘tgan. Ular ichida muvaffaqiyatli hamkorlik olib borayotgan kompaniyalar “Bursel Tekstil Sanayi ve Dish Tijaret Anonim Shirketi” (to‘qimachilik), “Aysel Inshaat ve Tijaret Anonim Shirketi” (turizm) va boshqalardir. Turkiya davlatida o‘zbek sarmoyalari ishtirokida tashkil etilgan ikkita korxonalar faoliyat yuritmoqda.