Биринчи бахт

Дилбар Йўлдошева

СЕВГИ УВОЛИ
Зулхумор ҳовли супураётиб дарвоза тақиллаганини эшитди.
-Ҳозир,-супургисини ерга қўйиб, дарвоза сари чопди. Дугонаси Сарвинознинг укаси Дилмурод тўйхат олиб келибди. Бугун дугонасининг никоҳ тўйи.
-Зулхумор опа эртароқ бораркансиз, опам тайинлаб юбордилар.
-Майли, албатта бораман. Уйга кир, Дилмуроджон.
-Раҳмат опа, ҳали борадиган жойларим кўп.
Зулхумор ишларини тезроқ тугатишга шошилди.
Ҳа, эртароқ бормаса бўлмайди. Ахир, дугонаси унинг тўйида роса хизмат қилган.
У юз-қўлларини ювиб, ўсма қўйди, бир оз пардоз қилди. Ўзи ёқтириб киядиган ҳаворанг кўйлагини жавондан олиб қўйди, эрининг куёвлик кўйлак шимини ҳафсала билан дазмоллаб уни ишдан келишини кута бошлади.
Нима қилсин, қайнонасидан сўраб кетаверсинми?
Балки эри ўзи билан бирга олиб борар.
Шу пайт кўчадан машина овози эшитилди, Зулхумор суюниб дарвоза томон югуриб эрига пешвоз чиқди.
-Ассалому алайкум!
-Ҳа, тинчликми, жа ўзингизга оро берибсиз, хоним?
Саломга алик ҳам олмай қўрс гапирган эрига нима дейишни билмай, бир муддат жим қолди.
-Бугун ўртоғим Сарвинознинг тўйи. Таклифнома бериб кетишди, бирга борайлик...
Йўқ хотинжон тўйга қизлар боради, сиз эса энди эрлисиз, ўтиринг уйда Худо деб...
-Ҳой болам, индама, яқин ўртоғи ахир, бора қолсин, бирга боринглар бўлмаса бир, чиройли бўлиб, -деди қайнонаси, Зулхуморнинг ёнини олиб.
-Сиз аралашманг, ойи. Ўзим бораман. Бир оиладан бир киши борса бўлди-да...
Эри ҳеч ким билан ҳисоблашмас, ҳеч кимнинг кўнглига қарамас, ота-онасини ҳам бемалол жеркиб ташлайверар, тўрт қиздан кейин тилаб олинган ўғилнинг гапи гап, сўзи сўз эди.
Зулхумор илтимоси ерда қолганидан бўшашиб, уйга кириб кетди. Индамай кетаверса, эрининг феълини яхши билади, озгина баҳона керак, қилдан қийиқ чиқариб йўқ жойдан жанжалга олиб келади. Тўйга бормаса ўртоқлари нима деб ўйлашади?
Ўртоғи Сарвиноз роса хафа бўлади, кечирмайди, ахир энг яқин дугонаси, сирдоши у.
Яна бир ялиниб кўрсинми? Фойдаси бормикан? Кошки тушунса...
Кечки овқатни еб бўлиб, эри ёлғиз ўзи кўчага чиқиб кетди. Зулхуморга парво ҳам қилмади.
Турмуш қурганларига бир йилдан ошаяпти-ю, аҳвол шу:
Қаёққа бораётганини, қаердан келаётганини ҳеч кимга айтмайди. “Эркак киши ҳеч ким билан ҳисоблашмаслиги, ҳеч кимдан маслаҳат сўрамаслиги, айниқса аёллардан. Чунки у эркак”! деган ақидаси бор унинг.
Ётоғига кирган Зулхумор ўзини тута олмай йиғлаб юборди:
-Ҳаммасига ўзим ҳа, фақат ўзим айбдор.
Сайфуллонинг пок севгисини ўзимнинг илк севгимнинг уволи урди мени лаблари унсиз пичирлади
Зулхумор ўтган кунларини энди сира қайтмас дамларини армон билан эслади.
Сайфулло уни қандоқ севарди-я?
Қандоқ одоб билан ширин муомала қиларди-я.
Шундоқ йигитнинг меҳр муҳаббатини увол қилди қадрига етмади. Мана, азобини кўряпди, жавоби-ю жазосини керагидан ортиқ оляпти
Зулхуморнинг ўзи-чи, ўзи, Сайфуллони севмасми-ди?!
Усиз ҳаётини тасаввур қила олмас, бир кун кўрмаса соғиниб қолаверар, бутун вужуди билан севарди-ку!
Унда нега ёлғон ваъдаларга, киборли сохта сўзларга учди?!
...Уларнинг мактабига ёш янги муаллим ишга келди.
Қаламқош, қўҳликкина билимдон Зулхумор муаллимнинг назарига тушди. У қизни севиб эмас, ўз манфаатини ўйлаб уйланмоқчи бўлди.
Яъни, “гаҳ деса қўлига қўнадиган” итоаткор ҳали ҳаётий тажрибаси йўқ эрини бошига чиқиб олмайдиган, содда қизни умр йўлдоши қилиб танлашни маъқул кўрган эди.
У қизни ўзини эмас, яқинларини қўлга олди.
Ўзи ўқиган олийгоҳда тоғаси ишлашини, Зулхуморни ўқишга киритиб албатта ўқитишини ваъда қилди.
Ёшликдаги севгининг ўткинчилигини муҳими ўқиб, дипломли бўлиш лозимлигини зўр бериб тушунтирган холасининг гапларига ишонган Зулхумор хатосини кеч тушунди.
-“Ўқишга кириб олай, кейин бир гап бўлар”, деб ўйлаб тақдирига, муҳаббатига бефарқ бўлди.
Бўлғуси куёв вада вафо қилиб Зулхуморни сиртқи бўлимга ўқишга киритиб қўйди, тез орада тўй ҳам бўлиб ўтди.
...Гоҳ йиғлаб, гоҳ хаёл суриб ётган Зулхуморнинг ёдига мактаб йиллари тушди.
Ўрнидан ирғиб туриб, фото албомини олди ва уни варақлаб кўздан кечира бошлади.
... Мана, Сайфуллонинг синфдошлари билан тушган сурати, меҳрли кўзлари билан жилмайиб турибди. Эсида, Зулхумор илгари ҳам Сайфуллога кўп озор берган.
Ўйинқароқлиги шўхлиги билан ном чиқарган Сайфуллониназорат қилиб юриши учун аълочи, интизомли Зулхумор билан бир партада ўтирғизишмоқчи бўлишди.
Синф раҳбарининг буйруғига итоат этган Сайфулло китоб-дафтарини олиб, Зулхумор ўтирган партага яқинлашиши билан Зулхумор бирдан ўрнидан сапчиб турди, ва:
-Безори билан ўтирмайман!
Бошқа ким билан бўлса ҳам майли,-деди, у.
Шунча танбеҳу дашномлар кор қилмаган Сайфуллога бу гап роса алам қилди. Турган жойида тек қотди.
Ўзининг кимлигини нималарга қодирлигини ҳаммага, айниқса, мана шу қайсар қизга кўрсатиб қўйишга аҳд қилди.
Ва аҳдининг устидан чиқди. Ўқиши, юриш-туриши, интизоми ҳам изга тушди. У яхшигина расм чизарди, ҳамманинг эътиборини тортди. Мактаб деворий газетасининг безаклари унинг қўлидан ўтар эди. Фақат Зулхуморгина бепарво, Сайфуллонинг бутунлай яхши томонга ўзгарганини ҳазм қила олмас, тўғрироғи ишонмас, тан олгиси келмас эди.
Сайфулло чизган расмлар туман ва вилоятда танловларида биринчи ўринни олди.
Республика босқичига йўлланма берилди. Ҳамманинг оғзига тушди. Устозлар, синфдош-у, мактабдошлар ҳурматини қозонди. ...Янги йил оқшоми... Сайфулло Зулхуморнинг суратини айнан ўзига ўхшатиб чизиб, орқасига: “Зулхумор, энди мен билан ўтирасанми?” деб ёзиб уни қизга тақдим этди. Зулхумор кейин ҳам у билан ўтирмади. Бироқ ўз суратини ўхшатиб чиза олган йигитга пинҳона мойиллик сеза бошлади.
Сайфулло бир озгина кўринмаса, ёки кечикса, эшикка термулар, беихтиёр кўзлари билан уни қидирар у кўриниши билан ширин энтикар, кўнгли жойига тушарди.
Зулхумор ўзининг туғилган кунида Сайфуллодан иккинчи суратни олди. Бу сурат аввалгисидан фарқли эди. “Бирга ўтирмайман!” қиёфасидаги қайсар Зулхумор эмас, кўзларида илк севги учқунлари ёлқинланган қиз сурати...
Зулхумор суратдаги ўз ҳолатини англаб уялиб кетди. Унинг севгисини, ўзига бефарқ эмаслигини йигит сезгандек эди. Улар сўзсиз, аҳд-паймонсиз бир-бирларини тушунишди, дил розларини билдиришди.
-Зулхумор, сенга раҳмат бирга ўтиришни рад қилганинг билан мени тўғри йўлга солдинг, ҳаётимни яхши томонга ўзгартириб юбординг.
-Ростданми? Чин дилдан хурсандман... Агар ўшанда дилингизни оғритган бўлсам, узур сўрайман
Йўқ асло!
-Зулхумор умримнинг охиригача суратингни чизаман, сен бунга розимисан?!
Уларнинг дил изҳорлари, иқрорлари шугина эди холос. Ундан бошқасига ҳаё, ибо, андиша йўл бермади. Ўша қадрдон суратларни кўриб ўтирган Зулхуморни армон, изтироб, алам қийнамоқда эди... Узоқдан тўйда айтилаётган қўшиқ мусиқа овозлари яна дугонасини ёдига солди. Унинг хурсандчилигига шерик бўлиб, яхши тилаклар билдира олмаганидан ўртаниб кетди, чуқур “уф” тортди, хўрсинди, кўзларидан алам ёшлари оқди...
Сарвинознинг тўйига Сайфулло ҳам борди. У Зулхуморни узоқдан бўлса ҳам бир кўриш истагида эди. Зулхуморга эмас, унинг эрига кўзи тушиб ғазабини яшира олмади. Жаҳлини жиловлай олмаган Сайфулло тинимсиз ичди ва бутун дардини унинг сирларидан воқиф дўстига айтди:
Ўртоқ менга бу ҳаётнинг қизиғи қолмади.
Қара, ҳамма келган тўйдан менинг Хуморим бенасиб... “Аблаҳ! Бир ўзи келибди. Билардим-а у билан бахтли бўла олмаслигини”. Биламан эри қўймаган, у албатта бу тўйга келиши керак эди. Ғазабланган Сайфулло яна ичди, сўнг уйга кетишга чоғланди.
-Бир оз ўтир, бирга кетамиз, ахир синфдошимизнинг тўйи тез кетиб қолсак яхши эмас.
Сайфулло унамади, ўтира олмади, кетди...
Зулхумор тун ярмида эрининг тарақ-туруғидан уйғониб кетди. “Фаросатсиз, мени ўйламаса ҳам ота-онасини ўйлаб, секинроқ келса бўлади-ку?!”
Зулхумор, Зулхумор ухладингми? Синфдошларинг Сайфуллони машина уриб кетибди, касалхонага етмай йўлда ўлибди. Зулхумор ўзини йўқотар даражага тушди. Титраб кетди... Бутун вужудини муз қоплади, юраги тўхтаб қолди гўё...
Шунақа совуқ хабарни бевақт келтирган эри қўшимча қилиб ўзининг ниҳоятда калтафаҳмлигини англатди:
-Қандайдир қизнинг ишқида шу куйга тушибди. Роса ичган экан дейишди.
Ахмоқ, дарахтни силкитсанг қиз тўкилади-я!
Даҳшатли хабардан ҳамон ўзига кела олмаган Зулхуморнинг кўнглидан “Бу гапни атайлаб айтмаяптимикан?” деган фикр ўтди.
-Эй Худойим бу не кўргуликки на йиғлай олади, на на биров билан хасратлаша олади...
Зулхумор овоз чиқармай унсиз йиғлар эди. Яхшиям чироқ ўчган. Эри Зулхумордан хеч қандай жавоб кутмай, бепарво ўзини тўшакка ташлаб хуррак ота бошлади.

Дилбар Йўлдошева