Bog'liq Noelektrik kattaliklarni elektr o\'lchashlar(O\'Q).
8.16 – расм. РП 160 иккиламчи асбобнинг структура схемаси. RP160 asbobining tuzilishi (struktur) sxemasi 8.16-rasmda keltirilgan.
Asbobning ishlash prinsipi o‘zgarmas tok kuchlanishining ikkita signalini
taqqoslashga asoslangan: birlamchi o‘zgartkichning Ukir kirish signali va UR teskari
bog‘lanish signali, u Rr reoxordning harakatlanuvchi kontakti (dvijok) dan olinadi.
Ukir birlamchi o‘zgartkich signali K kuchaytirgichning chikishdan jamlovchi
kuchaytirgich JK ga keladi, u erga teskari aloqa UR signali ham uzatiladi. Jamlovchi
(yig‘indi) kuchaytirgich JK ning chiqishidan olingan kuchaytirilgan farqiy signal ±
∆U komparator KP ga keladi. Komparator KP ikkita signalni shakllantiradi. Ml
(«Revers») ning aylanish yo‘nalishini belgilab beruvchi ∆U (±∆U) belgi (ishora)
signali va M1 («Bo‘saga» — «porog») stator chulg‘amiga + 24V kuchlanish
ulanishini ta’minlovchi signal. Bu kuchlanishning Ml statorning chulg‘amlarida ∆U
ning qiymatiga, ∆U ning ishorasiga va asbobning berilgan tezkorligiga bog‘liq holda
kommutasiyalash tartibini PC reversiv hisoblagich aniqlaydi, uni G generatordan D1 chastota ajratuvchi orqali keladigan to‘g‘ri burchakli impulslar va DSH deshifrator
boshqaradi.
∆U≠0 da Ml rotor ∆U ning ishorasiga bog‘liq holda u yoki bu tomonga aylana
boshlaydi. Rp reoxordning harakatlanuvchi kontakti bilan kinematik bog‘langan rotor
∆U nolga teng bo‘lib qolguncha aylanadi.
Muvozanat paytida (∆U = 0) asbob shkalasidagi ko‘rsatkichning holati
o‘lchanayotgan parametrning qiymatini belgilaydi.
RP160 asbobi qarshilik termo o‘zgartkichlari bilan ishlashda yuqorida qarab
chiqilgan barcha avtomatik ko‘priklardan farqli ravishda qarshilik termoo‘zgartkich
(TS) ga to‘rt simli liniya bo‘yicha ulanadi.Ikki simi TS ning ta’minot liniyasi, qolgan
ikkitasi — o’lchash liniyalari, bu aloqa liniyasi qarshiligini moslashni talab etmaydi.
Aloqa liniyasining yo‘l qo‘yiladigan qarshiligi 500 Om dan ortiq emas. TS orqali
o‘tadigan tok kuchi qiymati ko‘pi bilan 7mA.
Termoelektrik o‘zgartkichlar asbobga o‘zlarining chiqishlari bilan yoki
kompensasiyalovchi (uzaytiruvchi) simlari bilan ulanadi. Bunda aloqa liniyasining
qarshiligi 1000 Om dan oshmasligi kerak.
RP160 asboblarida sozlikni tekshirish ta’minlangan: «Kontrol» (nazorat)
knopkasi (tugmachasi) bosilganda asbob ko‘rsatkichi shkala uzunligining 50% ga
mos keluvchi belgini ko‘rsatadi.
Asbobda qayd etish zoldirli yozuv bilan uzluksiz chiziq tarzida amalga
oshiriladi. Texnologik jarayonlarning parametrlarini sakkizta mustaqil kanal bo‘yicha o‘lchash, nazorat qilish va rostlash uchun 9060 PIM turidagi o‘lchovchi ko‘p kanalli mikroprosessorli asbob mo‘ljallangan. Asbobga chiqish signallari 0—10; 0— 100 mV; 0—5, 0—20 mA bo‘lgan birlamchi o‘zgartkichlar va turli xildagi tenzorezistorli kuch o‘lchovchi o‘zgartkichlar ulanishi mumkin.
Ikkilamchi pnevmatik asboblarning kirishiga uzatiladigan analogli
bosimlarning chegarasi (diapazoni) 20—100 kPa ni tashkil etadi; ular chang va
moydan quritilgan hamda tozalangan 140 kPa bosimli havo bilan ta’minlanadi.
Asboblarning o‘lchash mexanizmining ishlash prinsipi kuch kompensasiyasi
usuliga asoslangan bo‘lib, bunda sezgir element ta’siri orqali vujudga kelgan moment teskari aloqa prujinasi hosil qiladigan moment bilan muvozanatlanadi.
Tuzilishiga ko‘ra ikkilamchi pnevmatik asboblar ko‘rsatuvchi, o‘zi yozuvchi
va integrallovchi asboblarga bo‘linadi. Asboblarning aniqlik sinfi 0,5 va 0,1.
Raqamli ikkilamchi asboblarda o‘lchangan parametrning qiymatlari maxsus
raqamli indikatorlar yordamida raqam shaklida akslantiriladi. Axborotni berishning
bunday usuli idrok qilish uchun ancha qulay, shuningdek, u o‘lchanayotgan
parametrning qiymatlarini strelkali asboblarga nisbatan baholashning sub’ektiv
xatolarini yo‘q qiladi. Bundan tashqari, raqamli ikkilamchi asboblar maxsus
kelishuvchi (moslashuvchi) qurilmalar yordamida o‘lchangan parametrning qiymatini raqam bosuvchi qurilmalarda va perforatorlarda qayd qilish imkonini beradi, shuningdek, ma’lumotlarni elektron hisoblash mashinalariga kiritishni ta’minlaydi. Asboblar birlamchi o‘zgartkichlardan foydalangan hamda fizik kattaliklarni bevosita o‘lchash uchun, shuningdek, bir xillashtirilgan o‘lchov o‘zgartkichlari bilan ishlash uchun mo‘ljallangan.
Raqamli asboblar axborot-o‘lchash tizimlarida agregat o‘lchash vositasi
sifatida yoki shchit-montajida avtonom (alohida) ikkilamchi asboblar sifatida keng
qo‘llanilmoqda.
