Biosfera ta’limoti. Boisferaning tirik moddalari funktsiyalari. Noosfera – “tafakkur qobig’i”

15-20 km balandlikkacha bo’lgan troposfera va stratasferaning pastki qismi, Dunyo okeanining eng chuqur botiqlari 11 km, litosferaning yuqori yer yuzasidan 4,5 km gacha bo’lgan chuqurlik qismlari kiradi. Bu chuqurlikdagi neft qatlami suv tarkibida hamda yuqorida ozon ekranigacha bo’lgan chegaralar oralig’ida tirik mikroorganizmlar uchraydi. Inson ham biosferaning tarkibiy qismidir.

Biosfera mavjudligining asosi unda modda va enyergiya almashinuvidur. Unda organizmlar va ularning hayot muhiti o’zaro bog’lanishda bo’lib, bir butun organik harakatdagi tizimni vujudga keltiradi.

Biosferaga xos xususiyatlar quyidagilar; tirik moddalarning qatnashishi, suyuq holdagi ko’p miqdordagi suvning mavjudligi, kuchli quyosh enyergiyasi oqimi hamda moddalarning qattiq suyuq va gaz holda uchrashidir.

Biosfera rivojlanishi koinotga bevosita bog’liq. Chunki, Yerga zarur energiya oqimi keladi. Yerga keladigan enyergiyaning asosiy manbai quyoshdir.