Biosfera. Tabiiy resurslar, ulardan oqilona foydalanish va atmosfera muhofazasi. Suv

Mineral ifloslovchilar-odatda qum, loy, turli mineral tuzlar, kislota va ishqorlar eritmasidan iborat.
Organik ifloslovchilar-o‘simlik va h‘yvonlarning qoldiqlari, inson va h‘ayvonlarning fiziologik chiqindilaridan iborat.
Bakterial va biologik ifloslovchilar- asosan maishiy oqava suvlarda mavjudir.

2. Suvni tozalash usullari va inshootlari.

Sayeramizda suvlarning ifloslanishi natijasida h‘ar yili 500 milliondan ortiq kishi turli og‘ir h‘astaliklarga chalinadi. Suvlarning etishmasligi shariotida ulardan oqilona foydalanish va oqova suvlarni tozalab, qayta ishlatishni taminlash muh‘im ah‘amiyatga egadir. Oqova suvlarni mexanik, kimeviy va biologik tozalash usullari mavjuddir.
Mexanik usulda suvlarni mineral va organik modalardan tozalanadi. Kimeviy usulda -oqova suvlarga turli kimeviy birikmlar qo‘shilib, zararli moddalar bilan reaktsiyaga kiritilib (chiqindilar cho‘kma h‘oliga tushiriladi.) tozalanadi. Biologik tozalash uslubi- qo‘llinilganda organik ifloslovchilar bakteriyalar va mikroorganizmlar erdamida mineralizatsiya qilinadi. Biologik tozalash sug‘orish maydonlari, biologik h‘ovuzlarda amalga oshiriladi. Biologik tozalashdan sung suv xlor erdmaida dezinfektsiya qilinadi va undagi h‘ama bakteriyalar nobud bo‘ladi.
Suvlarning ifloslanishi h‘am dolzarb ekologik muammolardan biri h‘isoblanadi. O‘zbekistonning asosiy darelari Qirg‘iziston, Tojikiston va Turkmaniston xududlaridan ifloslanib keladi. Darelar suvi- chorvachilik kompleksi, kommunal -maishiy oqavalar, sanoat oqavalri va katta h‘ajimda pestitsidlar va zah‘arli kimeviy birikmalarning ko‘plab tushishi natijasida respublikaning ayrim xududlarida ichimlik suv muammosi keskinlashib ketadi.Ayniqsa, Qoroqopog‘iston Respublikasi va Xorazm viloyatida ichimlik suv sifatining emonligi kasalliklarning ortishi, o‘limning ko‘payishiga olib keldi. Oxirgi yillarda er osti suvlari sifatining emonlashuvi kuzatilmoqda. Farg‘ona -Margilon sanoat rayonida neft mah‘suloti va fenollar bilan er osti suvining ifloslanishi REM (ruxsat etilgan miqdor)dan yuz barobargacha ortiqligi qayd qilingan. Toshkent viloiyatida h‘am er osti suvlarining mah‘aliy o‘ta yuqari ifloslanishi kuzatiladi.Respublikamizda suvlaran oqilona foydalanish maqsadida chet el tajribalari joriy qilinmoqda. Tomchilab sug‘orish, suvlardan takror foydalanish oqovalarini tozalash shular jumlasidandir. Suv h‘avzlariga tushadigan sanoat oqovalari keyingi 5 yil ichida 2 yarim marta kamaygan. Suvlarni meeridan ortiq ifloslangani uchun jarima va to‘lovlar belgilangan.