Bioorganik kimyo


Boshqa  quyi molekulyar  tabiiy birikmalar   to’g’risida



Download 2,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/138
Sana26.06.2021
Hajmi2,76 Mb.
#102105
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   138
Bog'liq
bioorganik kimyo

6.7.Boshqa  quyi molekulyar  tabiiy birikmalar   to’g’risida 
umumiy tushuncha. Pestitsidlar va  o’stiruvchi moddalar. 
                                           Reja 
1. Prostaglandin va tromboksanlar. 
2. Yuvenil gormonlar. 
3. Feromonlar. 
4. Pestitsidlar va o’stiruvchi moddalar. 
 
Tayanch  iboralar:    prostaglandin,  tromboksan,  yuvenil 
gormonlar, feromonlar, pestitsidlar, o’stiruvchi moddalar. 

  Muammoli  vaziyat:  Kapalaklar  tarkibidan  ajratib  olingan 
lpidsimon  feromonlarning  xiral  markazlari  sonini  aniqlang. 
Javobingizni asoslab bering.     
                 
       Prostaglandin  va  tromboksanlar  lipid  qatori  biorgeulyatorlar 
qatoriga  kiradi.  Ular  polien  kislotalarni  oksidlangan  hosilalari  bo’lib 
uglevodorod  zanjirida  besh  yoki  olti  a’zoli  halqa  tutadi. 
Sutemzuvchilarning  barcha  to’qimalarida  mavjud  bo’lib,  turli  xil 
fiziologik faollikni namoyon qiladi. Biologik stimul(turtki)ga javoban 
hujayra ichidagi fermentlar ishtirokida sintezlanadi.  Sintezlangan joy 
atrofida  o’z  ta’sirini  ko’rsatadi.  1930  yillarda  izlanishlar  boshlanib 
samarali 
natijalar 
olingan. 
Eyler 
lipidlar 
sinfiga 
kiritib 
prostaglandin(PG)  nomini taklif etgan, chunki u vaqtda faqat prostata 
bezida  hosil  bo’ladi  deb  hisoblanar  edi.  1962  yili  Byorgstrem 
tuzilishini  isbotladi,  1963  yili  Abrahamson  esa  RSA  usulida 
tasdiqladi.  Araxidon  kislotasini  fermentativ  oksidlanishi  natijasida 
prostaglandinlar  hosil  bo’lishi  ma’lum    bo’ldi.  O’n  tur 
prostaglandinlar(A,B,C,D,E,F,G,H,I,J) va  ikki tur tromboksanlar(TX: 
A  va  B)  aniqlangan.  PG  lar  siklopentanon  halqasiga  ega  bo’ladi. 
Tromboksanlarga  esa  tetragidropiran  halqasi  xos  bo’ladi.  PG  va  TX 
lar  kimyoviy  nuqtai  nazardan  karbon  kislotalar  bo’lib  o’n  beshinchi 
holatda allil gidroksilini tutadi. Qo’shbog’lar soniga ko’ra ular uch xil 
qatorlarni  tashkil  qiladi:  pastki  indeksda  1,2,3  raqamlar  bilan 
belgilanadi.        


 
219 
 
O
COOH
CH
3
OH
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11 12
13
14
15
16
17
18
19
20
O
O
O
OH
HO
O
PGB
2
 
PGC
2
PGE
2
PGD
2
PGA
2
 
Prostaglandin  va  tromboksanlar  allil  gidroksil  guruhini  tutishi 
sababiga  yuqori  reaksion  qobiliyatga  ega  moddalar  hisoblanadi.  Ular  
C15 atomidan oson epimerlanadi, oksidlanadi yoki degidratlanadi.  
 
O
COOH
CH
3
OH
HO
O
COOH
CH
3
OH
HO
PGE
1
PGE
3
 
Natijada  prostaglandin  yoki  tromboksan  tutgan  dorilar  o’z  fiziologik 
faolligini  yo’qotadi.  Masalan,  PGA
2
  va  TXA
2
  albumin  bilan 
reaksiyaga 
kirishib, 
biologik 
faolligini 
yo’qotadi. 
Tabiiy 
konfigurasiyaga ega bo’lgan prostaglandinlarni sintezi o’ta murakkab 
hisoblanadi(E.Kori tomonidan amalga oshirilgan).   
HO
O
COOH
CH
3
OH
OH
O
COOH
CH
3
OH
O
TXA
2
TXB
2
 
        Prostoglandin  va  tromboksanlar  organizmni  bir  qator  muhim 
funksiyalarini  mehyorlashtirishda ishtirok etadilar.  Masalan,  PGE
1
 va 


 
220 
PGF
2
 lar homilaning yurak qon tomir faoliyatini boshqarishda  muhim 
rol o’ynaydi.     
         Hasharotlarning hayotiy jarayoni bir necha bosqichlardan iborat: 
tuxum  rivojlanishi,  lichinkaga  o’tishi,  so’ng  undan  kukolkani  hosil 
bo’lishi  va  voyaga  yetgan  hasharotga  o’tish.  Bu  metamorfoz  
neyrosekretor  bezlar  tomonidan  ajratiladigan  bioregulyatolrlar 
ishtirokida  amalga  oshadi.  Hasharotlarning  gormonal  boshqarilishi 
birinchi bor 1934 yili Uiglsvort tomonidan aniqlangan. Bunda ikki xil 
gormonlar  faoliyat  qilishi  ma’lum    bo’lgan.  Birinchi  turi    yuvenil 

Download 2,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish