Biologiyani o’qitishda loyihalash texnologiyasi

BIOLOGIYANI O’QITISHDA LOYIHALASH TEXNOLOGIYASI

Tuymuradov Dilshod Dilmuradovich

BIOLOGIYANI O QITISHDA LOYIHALASH TEXNOLOGIYASI :

1. Loyihalash texnologiyasining о ‘ziga xos xususiyatlari.

2. Qisman izlanishli, ijodiy, ilmiy-tadqiqot xarakteridagi muammolarni loyihalash yo’llari.

3. O‘quvchilarda ijodiy faoliyat tajribalarini tarkib toptirish.

4. O'quvchilarning muammolarini hal etish yo‘llarini loyihalash ко ‘nikmalari.

5. Mashg'ulot ishlanmalarini loyihalash.

Loyihalash texnologiyasining о ‘ziga xos xususiyatlari:

• Loyihalash texnologiyasi jahon pedagogikasida yangilik hisoblanmaydi, chunki, u 1920- yillarda amerikalik faylasuf va pedagog J.Dyu va uning shogirdi V.X. Kilpatrik tom onidan ishlab chiqilgan loyihalash metodi asosida vujudga kelgan. Hozirgi kunda AQSH, Buyuk Britaniya, Belgiya, Isroil, Finlandiya, Germaniya, Rossiya, Italiya, Braziliya va Niderlandiya kabi rivojlangan mamlakatlarning ta ’lim muassasalarida muvaffaqiyatli qo'llanib kelinmoqda.

Qisman izlanishli, ijodiy, ilmiy-tadqiqot xarakteridagi muammolarni loyihalash yo’llari:

Tadqiqot xarakteridagi loyihalar. Ushbu loyihalarning tuzilishi juda yaxshi ishlangan, jum ladan, loyihada ishtirok etadigan qatnashchilar uchun tadqiqot predmeti, dolzarbligi, ijtimoiy ahamiyati, foydalaniladigan metodlar, tadqiqotlar va tajribalar o'tkazish, natijalarni rasmiylashtirish metodlari aniq bo'lishi kerak. M azkur loyiha mantiqan to'lig'icha ilmiy-tadqiqot muammolariga yaqinlashgan va uning yechimiga mos va bo'ysingan bo'lishi kerak.

Ijodiy xarakterdagi loyihalar. M azkur loyihani hal etishda qatnashchilardan ijodiy yondashish talab etiladi. Ijodiy loyihalarning tadqiqot xarakteridagi loyihalardan asosiy farqi, ularning m antiqiy strukturasi aw aldan belgilanmaydi, balki loyihaning yechimi davomida shakllantiriladi. Ijodiy loyihada qatnashchilarning qiziqishi, motivi, ehtiyojiga ko‘ra loyihaning yo'nalishi, olinajak natija belgilanadi. Lekin loyihada ko'zda tutilgan natijani rasmiylashtirish va jihozlashda qat’iy talab qo'yiladi.

O‘quvchilarda ijodiy faoliyat tajribalarini tarkib toptirish:

Loyihalash texnologiyasi o ‘quvchilarda ijodiy faoliyatning shakllanishiga asos bo‘ladi. M a’lumki, ijodiy faoliyat ta’lim mazmunining tarkibiy qismi sanalib, uni o ‘qituvchining tayyor axboroti orqali shakllantirib bo'lmaydi. 0 ‘quvchilar loyihalar yechim i ustida ishlar ekan, ular aw al o'zlashtirgan bilim va ko‘nikmalarini yangi vaziyatlarda qo'llab, yangi bilimlarni o'zlashtiradilar, shu tariqa ijodiy faoliyat tarkib topadi. Buning uchun: — o'quvchilarga tayyor bilimlar berilmasdan, balki ularni bilimlarni mustaqil o ‘zlashtirish usullarini egallash, amaliy va bilishga oid m uam ­ molarni aw al o ‘zlashtirgan bilim, ko‘nikmalarini qo‘llab hal etishga o ‘rgatish zarur; — muloqotga kirishish ko'nikma va malakalarini egallaslming ahamiyati, turli ijtimoiy rollarni bajarishda va kichik guruhlarda ishlash ko‘nikmasiga ega b o‘lish zarurligini tushuntirish; — bitta muammoni hal etish uchun har xil nuqtayi nazarni bayon etish, boshqa tabiiy fanlar hamda m a’naviyat va madaniyat kabi jabhalarda izlanishlar olib borish zarurligini tushuntirish; — o'quvchilarning tadqiqot metodlaridan foydalanish ko'nikmasiga ega bo‘lishning ahamiyati, zarur axborotlar, faktlar, materiallar to'plash, ularni turli nuqtayi nazardan tahlil qilish, farazlarni ilgari surish, xulosa va yakun yasash lozim. Agar o'quvchilar yuqorida qayd etilgan ko'nikma va malakalarni egallagan bo'lsa, ular doim o o'zgarib turadigan hayotga tezroq m oslashishga, turli muammoli vaziyatlarni tahlil qilib ulardan chiqishning muqobil variantini topishga, turli vaziyatlarda mo'ljalni to'g'ri olish va har xil jamoalarda ishlab ketish imkoniyatiga ega bo'ladi

LOYIHALASH TEXNOLOGIYASI BO‘YICHA TALABANING 0‘Z - 0‘ZINI NAZORAT QILISHIGA MO‘LJALLANGAN O‘QUV TOPSHIRIQLARI

• Matnni diqqat bilan o ‘qing, quyidagi savollarga javob toping va topshiriqlami bajaring: 1. Loyihalash texnologiyasining mazmuni va m ohiyatini o ‘rganing. 2. Loyihalarning tasnifini ko‘rib chiqing. U ni hamkoringizga tushuntiring. 3. Tadqiqot xarakteridagi loyihalarning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlang. 4. Ijodiy xarakterdagi loyihalarning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlang. 5. Rolli loyihalarning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlang. 6. Izlanish xarakteridagi loyihalarning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlang. 7. A m aliy xarakterdagi loyihalarning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlang. 8. O quvchilarda ijodiy faoliyat tajribalarini shakllantirish yo'llarini o'rganib chiqing. Topshiriqni yakunlash qismi aw algi mavzulardagi kabi o'tkaziladi.