Biologiya" yo'nalishi "osimliklar fiziologik faol moddalar" fanidan

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIOLIY VA O’RTA-MAXSUS TA’LIM
VAZIRLIGI
MIRZO ULUG'BEK NOMIDAGI O'ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
"BIOLOGIYA" fakulteti
"BIOLOGIYA" yo'nalishi
"osimliklar fiziologik faol moddalar" fanidan
tayyorlagan

MUSTAQIL ISHI


Mavzu:Steroidlar,izoprenoidlar va poliizoprenoidlar.


Bajardi:4kurs Sirtqi boʻlim talabasi
Erkinova Diyora
Tekshirdi:Tursunova Sh

Toshkent-2022
Mavzu:Steroidlar,izoprenoidlar va poliizoprenoidlar.
Reja:

1. 
   Steroidlar, ularni o‘simlik va hayvon organizmida tarqalishi.
   
2. 
   O‘simliklarda uchraydigan boshqa moddalar.
   
3. 
   Izoprenoidlar.
   
4. 
   Xulosa
   
5. 
   FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
   

1.Steroidlar, ularni o‘simlik va hayvon organizmida tarqalishi.

Steroid birikmalar. Steroid birikmalarni tabiatga tarqalishi ular molekulasining perpidro fenintren hamda siklopentandan olinishi, xosalari va ahamiyati tuzulganligi.

Fenantren. Fenantren antratsenning izoizomeridir. U hom toshko‘mir smolasida antratsen bilan birga uchraydi.fenfntren spirtga va benzolda oson eriydi. Uning shu xususiyatlaridan foydalanib antratsendan ajratib olinadi.Fenantren 1010S da suyuqlanadigan kristal modda. Uning tuzilishi quyidagicha:

Piroliz natijasida undan atsetilin, propan, benzol, touol shunga o‘xshash moddalar hosil qiladi.

1,4,5,8,-2, 2,3,6,7,-β, 9,10- ҳолатлар.
Antratsen. 300-350⁰ fransiyadagi toshko‘mir fraksiyadan olinadi.
Fenantrenning tuzilishi uning oksidlanishi natijasida difen kislota hosil bo‘lishi bilan ham isbotlangan:

.
O-ditolil, dibenzol va stileden qizdirilgan nay orqali o‘tkazilganda ham fenantren hosil bo‘lishi uning yuqoridagi tuzilishiga ega ekanligini tasdiqlaydi.
Sterinlarning uglerod skeleti fenantren va besh azoli sikllarning o‘zoaro kondensirlangan sistemasidan iborat:

Siklopentano pergidrofenantren.
Bularga yana xolistrin, ergosteron va boshqa birikmalarni ko‘rsatish mumkin.
Sterogedlar murakkab tuzilgan bo‘lib, molekulasi to‘rtta halqaning bir – biriga qo‘shilishidan hosil bo‘lgan. Bu halqaning uchtasi fenantren hosilasi hisoblangan pergidrofenantrenni tashkil etsa, bittasi siklopentaidam iborat. Bu halqalar bir – biriga qo‘shilishi natijasida siplopentaio pergidrofenantren hosil bo‘ladi. Barcha sterogidlar shu birikmaning hosilalaridar.
Steroidlarga sterollar deb ataladigan yuqori molekulyar spirtlar va ularning murakkab efirlari hisoblangan steridlar ham kiradi.Undan tashqari, bazi sapogeninlar, alkaloidlar, gipozidlar va garmonlar ham steroidlar gruppasiga mansub. Sterogidlar asosan hayvonlar organizmida uchraydi. Keyingi vaqtlarda bu birikmalarning ko‘pi o‘simlikdan ham ajratib olingan.
Steroidlarga mansub bo‘lgan va hayvon organizmida ko‘p tarqalgan xolesterin, keyingi yillarda o‘simliklar gulining changdonida loviyaning urug‘palla barglarida va kartoshkada ham bo‘lishi mumkin masalan – spektriskopi, usulida aniqlangan.