Биология ва генетика

Barglari bandli, qarama-qarshi yoki navbatlashib joylashgan. Poyaning pastki qismida butun, o‘rtasida bo‘laklangan, yuqoridagi barglar tor, lantsetsimon.
Guli beshtalik tipda, barg qo‘ltig‘ida 1-3 ta hosil bo‘ladi. Gul bandi kalta joylashishiga qarab bir gulli va uch gulli shakllari farklanadi. Tojbarglari pushti, binafsha, oq. Kosacha va tojibarglari tukli. O‘zidan changlanadi, ammo chetdan asalarilar yordamida ham changlanishi mumkin.
Mevasi yashil, tukli uzunchoq kusakcha. Ko‘sagi 2 yoki 4 meva bargidan iborat, chetlari ichkariga qaytib po‘st hosil qiladi. Ayrimlarida soxta to‘siklar yaxshi rivojlangan bo‘ladi. Ko‘saklar chatnab ochiladi. Ko‘sakchada to‘siklar bo‘lsa, urug‘lar to‘kilmaydi, to‘sik bo‘lmasa to‘kiladi. To‘sikli ko‘sakchalar o‘simlik pishgandan keyin ildiz yuqoriga ko‘tarilib silkitilsa urug‘i to‘kiladi. Seleksiya yo‘li bilan pishganda ko‘saklari yorilmaydigan navlar yaratilmokda. Ko‘saklar 4-8 uyali, bo‘yi 4 sm, eni 0,9 sm. Bir tup o‘simlikda 20-100 ta ko‘sak hosil bo‘ladi. Bitta ko‘sakda 70-80 ta urug‘ bor. Urug‘i mayda, tuxumsimon, bo‘yi 2,7-4 mm, eni 1,7-1,9 mm, urug‘ vazni 2-5 g. Rangi oq ko‘ngir, jigarrang, qora.
O‘suv davri – 73-150 kun. Navlari ertapishar, o‘rtapishar, kechpishar guruhlarga bo‘linadi. Ertapishar navlar 75-78, o‘rtapishar 85-110, kechpishar 120-150 kunda pishib yetiladi. O‘suv davri ob-havo, qo‘llanilgan agrotexnika va navlarga bog‘lik holda o‘zgaradi.
Kunjut urug‘lari yetilganda to‘kiladi. Shuning uchun hosilni yig‘ishtirish pastki ko‘sakchalar ko‘ngir rangga kirganda, ammo hali yorilmaganda, urug‘lar o‘zining haqiqiy navga xos rangga kirganda boshlanadi. Hosilni ikki fazali usulda yig‘ishtirish eng samarali.

4000676 Tashkentckiy 122

Butun ittifok o‘simlikshunoslik institutining Osiyo filiali O‘zbekiston o‘simlikshunoslik ilmiy tekshirish institutining seleksion navi. Mahalliy navdan yakka tanlash yo‘li bilan yaratilgan.
Mualliflar: Papova G.M., Venslavovich F.S. 1942 yildan Respublika bo‘yicha davlat reestriga kiritilgan.
O‘simlik baland bo‘yli, sug‘oriladigan sharoitda 150 sm gacha, lalmikor yerlarda 100 sm. Doni o‘rtacha yiriklikda, jigarrang. 1000 ta donining vazni 3,0 – 3,5 g. Poyasi shoxlangan, yirik, yaxshi barglangan.
O‘rtacha don hosildorligi sug‘oriladigan yerlarda gektaridan 13,0-17.5 sentner.
Nav o‘rta kechpishar. Sug‘oriladigan sharoitda 125-126 kun, lalmikorlikda 100-110 kunda pishadi.
Donidagi moy miqdori 50,0-61,0%, doni to‘kilishiga bardoshli, qurg‘oqchilikga chidamli.
Nav qishlok xo‘jalik kasalliklari va hasharotlariga chidamli.