Biologiya” kafedrasi botanika (o`simliklar sistematikasi) fanidan laboratoriya mashg`ulotlari to`plami biologiya o`qitish metodikasi ta`lim yo`nalishi uchun

Laboratoriya mashg`uloti № 2


Mavzu: Ulotriksimonlar va Matashuvchilar sinfi. Ulotriks, spirogira va klosteriumning tuzilishini o`rganish.


Bo`lim: Yahil suvo`tlari – Chlorophyta;
Sinf (ajdod): Haqiqiy yashilsimon yoki teng xivchinlilar – Chlorophyceae va Konyugatsimonlar yoki matashuvchilar sinfi – Conjugatophyceae.
T artib (qabila): Ulotrikslar – Ulothrichales, Zignemanamolar – Zygnemanamolar va Desmidiyanamolar – Desmidiales;
Vakil: Ulotriks – Ulothrix, Spirogira – Spirogyra va Klosterium – Closterium;


Ishdan maqsad: Ulotriks, spirogira va klosteriumning tashqi va ichki tuzilishi bilan tanishish.
Nazariy tushuncha: Ulotkislar tartibiga ko`p hujayrali ipsimon, plastinkasimon ko`pchiligi shoxlanmagan bir yadroli substratga yopishib yashovchi turlar kiradi. Bu tartibga ulotriks, ulva va entermorfa misol bo`ladi.
Ulotriks – asosan suv ostidagi jismlarga yopishgan holda, suvi tez oqar daryolarda hayot kechiradi. Ulotriksning shoxlanmagan oddiy ipsimon tallomi bir biriga o`xshash qalin po`stli hujayralardan iborat. Hujayra po`sti ostida protoplazma, bitta yadro, plastinkasimon xromatoforasida bir necha pirenoid bo`ladi. Hujayra markazini vakuola ishg`ol etadi. Ipning ichki hujayrasi ko`ndalangiga bo`linishi hisobiga uzaya boradi.
U lotriks jinsiz va jinsiy yo`l bilan ko`payadi. Jinssiz ko`payishda har hujayrada2 ta dan 16\32 tagacha to`rt xivchinli zoosporalar hosil bo`ladi. Zoosporalar tallomning uchki hujayralarida hosil bo`ladi. Zoosporalar ona hujayradan shilimshiqsimon pardaga o`ralgan holda bo`lib, bir oz vaqtdan so`ng ona hujayra pardasini yorib, suvga chiqadi.
Zoosporalari sharsimon, devori atrofida xromatofora joylashgan, unda bitta qizil ko`zcha va yettita pirenoid bo`ladi. Zoosporaning old qismida to`rtta harakatchan xivchin joylashgan. Zoospora suvda bir oz suzgandan so`ng substratga yon tomoni bilan o`rnashib, xivchinlarini tashlaydi, po`st bilan o`ralib o`sadi va yangi ip hosil qiladi. Jinsiy ko`payish izogamiya yo`li bilan o`tadi. Shuningdek, bularda geterotallizm hodisasi kuzatiladi. Jinsiy gametalar qo`shilib zigota hosil qiladi.