Biologiya hayot haqidagi fan


Uslubi:______________    Ko’rgazmali qurollar



Download 2,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet146/271
Sana01.01.2022
Hajmi2,14 Mb.
#288870
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   271
Bog'liq
10 - sinf biologiya @sadikov uz

Uslubi:______________ 

 

Ko’rgazmali qurollar:  «Biologiya» darsligi,  «Biologiya fanidan o’quv uslubiy qo’llanma»Fanga oid ko’rgazmali 

qurollar va rasmlar, doska bo’r, daftar. 

Darsning borishi: 

Tashkiliy qism: O’qituvchining salomlashishi, jurnalga yo’qlama qilishi,sinf o’quvchilarini darsga jalb qilib, ishchi  

muhitini yaratish. 



Uy vazifasining bayoni:______________________________________________________________ 

__________________________________________________________________________________ 



Yangi mavzuning bayoni: Hujayra va gen muhandisligi yutuqlari hayvon zotlarini yaxshilash uchun 

ham tatbiq etilgan. Bu yo‘nalishdagi dastlabki biotexnologiyalardan biri yuqori xo‘jalik va genetik ko‘rsatkichlarga 

ega bo‘lgan qoramol zotlari tuxum hujayrasining ko‘plab hosil bo‘lishiga erishish edi. Ma’lumki, sigirlar bir yilda 

faqat bir dona, ba’zan 2 dona tuxum hujayra hosil qiladi. Shu sabab nomdor 

qoramol zotini zudlik bilan ko‘paytirish imkoni bo‘lmagan. Ko‘p miqdorda yuqori sifatli sut beruvchi qoramolga 

ma’lum gormon inyeksiya qilinib, ko‘plab tuxum hujayra olishga erishiladi. Bu tuxum hujayralar bachadondan 

olinib, sun’iy urug‘lantiriladi va hosil bo‘lgan zigota xo‘jalik ahamiyati kam, xashaki sigir bachadoniga kiritiladi, 

ya’ni implantatsiya qilinadi. Natijada xashaki o‘gay ona qoramoldan qimmatbaho zotli avlod olinadi. Bu 

biotexnologiya bizning mamlakatimizda ham qo‘llaniladi. AQSHning dunyoga mashhur Monsanto kompaniyasi gen 

muhandisligi usuli bilan o‘sish gormonini (growth 

hormone) ishlab chiqarib, sigirlarga inyeksiya qildi va shu yo‘l bilan sigirlardan sog‘iladigan sut miqdorini 

oshirishga erishdi. Zigota (urug‘langan tuxum hujayra)ga har xil genlarni mikr o inyeksiya 

qilib, transgen sichqon yoki kalamush olish ko‘plab laboratoriyalarda bajarildi. Mamlakatimizda akademik J. H. 

Hamidov rah bar ligida shu usulni qo‘llab, quyon zigotasiga o‘sish gormoni geni kiritildi va odatdagiga nisbatan 

yirik va tez o‘suvchi transgen quyon olindi. Hayvonlarni klonlash. Bir bakteriya hujayrasi bo‘linishi natijasida 

hosil bo‘lgan bakteriya koloniyasiga klon deb aytiladi. O‘simliklarning kloni bir hujayradan sun’iy sharoitda 

ko‘paytirilib yoki vegetativ ko‘paytirish usuli bilan olinadi. Yuksak hayvonlar vegetativ yo‘l bilan ko‘paymasligi 

sababli mularning klonini olish yaqin kunlargacha muammo bo‘lib kelar edi. 1977-yili J.Gyordon tomonidan 

hujayra muhandisligini qo‘llash natijasida  yuksak hayvonlar klonlarini yaratish biotexnologiyasi ishlab chiqildi 

1997-yil Shotlandiyaning Roslin instituti olimlari qo‘yning klonini yaratdilar. Bu tajribaga qadar yadrosi olib 

tashlangan zigotaga boshqa 

embrional hujayradan olingan yadro ko‘chirib o‘tkazilar va hosil bo‘lgan transplant tuxum hujayra o‘gay ona 

bachadoniga kiritilar (implantatsiya qilinar) edi. Shotlandiyaning Roslin instituti olimlari erishgan natijalarning J. 

Gyordon tajribasidan farqi shundaki, ular ilk bor yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmning 

somatik hujayrasidan ajratilgan yadroni kiritib, yetuk organizm oldilar (74-rasm). 

Mustaxkamlash: 1. Hayvonlarni klonlashning qanday yo‘llari bor? 

2. Gibridoma hujayrasining qanday afzalliklarini bilasiz? 

3. Monoklonal antitanalar sintez qiluvchi gibridoma hujayralarining alohida 

klonlarini olish uchun gibridoma hujayralarini qanday ko‘paytirasiz? 




www.sadikov.uz @sadikov_uz  

Mazkur dars ishlanmalar to’plamidan faqat namuna sifatida foydalansa bo’ladi!

 

 

4. Monoklonal antitananing qanday ahamiyati bor? 




Download 2,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   142   143   144   145   146   147   148   149   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish