Biologiya hayot haqidagi fan


Uslubi:______________    Ko’rgazmali qurollar



Download 2,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet140/271
Sana01.01.2022
Hajmi2,14 Mb.
#288870
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   271
Bog'liq
10 - sinf biologiya @sadikov uz

Uslubi:______________ 

 

Ko’rgazmali qurollar:  «Biologiya» darsligi,  «Biologiya fanidan o’quv uslubiy qo’llanma»Fanga oid 

ko’rgazmali qurollar va rasmlar, doska bo’r, daftar. 

Darsning borishi: 

Tashkiliy qism: O’qituvchining salomlashishi, jurnalga yo’qlama qilishi,sinf o’quvchilarini darsga jalb 

qilib, ishchi  muhitini yaratish. 



Uy vazifasining bayoni:______________________________________________________________ 

__________________________________________________________________________________ 



Yangi mavzuning bayoni: Genetik rekombinatsiya – bu turli manbalardan

 olingan genlarning 

yoki genlarning normal biologik almashinuvi natijasida o‘zgargan xromosomaning 

hosil bo‘lishi. Yangi DNK molekulasi DNK zanjirining uzilishi yoki birikishi yo‘li bilan rekombinatsiya jarayonida 

hosil bo‘ladi. Irsiy axborotning o‘tkazilishi, almashinishi va o‘zgarishining tabiatda turli shakllari bo‘lib, ular yangi 

xususiyatlarga ega bo‘lgan organizmlarning paydo bo‘lishi uchun manba 

sanaladi. Turli organizmlarning genlarini sun’iy yo‘l bilan birlashtirib, rekombinant DNK olish mumkin. Gen 

muhandisligi yoki rekombinant DNK texnologiyasida tajribalar yo‘li bilan bir organizm (donor) irsiy materialini 

boshqa organizm (retsipiyent)ga o‘tkazish orqali bu genlarning irsiylanishi ta’minlanadi. 

Masalan, mikrobiologiya sanoatida azot fi ksatsiyalovchi genlar kiritish yo‘li bilan o‘simliklar hosildorligini 

oshirishda qo‘llaniladigan bakteriya shtam mlari olinadi (bu o‘g‘itlarning ishlatilishini kamaytiradi va atrof-muhit 

holatini yaxshilaydi). Hozirgi kunda gen muhandisligi metodlari rekombinant bakteriya shtammlaridan biologik faol 

birikmalar, jumladan, gormonlar (insulin, o‘sish gormoni, somatostatin), virusga qarshi preparat – interferon olishda 

muvaff aqiyatli qo‘llanilmoqda. Genlarning boshqa organizm genomiga to‘gridan to‘g‘ri ko‘chirib o‘tkazilishi irsiy 

nuqsonlarni to‘g‘rilashga imkon beradi. Rekombinant DNK olish yo‘li bilan irsiy kasalliklarni davolash istiqbolli 

bo‘lib, bunda bemor 

genomiga zararlangan gen o‘rniga normal funksional gen kiritiladi. Demak, gen muhandisligida quyidagilar amalga 

oshiriladi: 

1. Kerakli genga ega donor organizmlardan zarur genlar ketma-ketligiga 

ega bo‘lgan DNK molekulasi ajratib olinadi. 

2. Donor DNKsining zarur geni fermentlar ta’sirida boshqa qismlardan 

ajtatib olinadi. 

3. Retsipiyent hujayra (qabul qiladigan hujayra)ga biror genni kiritish uchun 

mazkur hujayraga kira oladigan uncha katta bo‘lmagan DNK molekulasidan 

foydalaniladi. Bunday molekula vektor deyiladi. 

4. DNK-vektorni donor genini kiritish mumkin bo‘lgan joyidan ferment 

yordamida kesiladi. 

5. Ajratib olingan gen vektor molekulaga «tikiladi». Rekombinant DNK 

hosil qilinadi va klonlanadi. Kiritilgan gen saqlovchi yangi DNK molekulasi 

xo‘jayin retsipiyent hujayrasiga kiritiladi



Mustaxkamlash:  

1. Boyer va Koen tomonidan amalga oshirilgan ishlarni tushuntiring. 

2. Plazmidli bakteriya, plazmidsiz bakteriyadan qanday farq qiladi? 

3. Rekombinant DNK olish ketma-ketligini gapirib bering. 



V. Baholash  Faol  qatnashgan  faol  qatnashgan  o’quvchilar  baholanadi. 


Download 2,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish