Biologiya fani yo’nalishida fan olimpiadalarga o’quvchilarni tayyorlash bo’yicha

2020 yil 10-sinf olimpiada testlari (1-variant)
1. Mevasi bitta mevabargdan hosil bo'ladigan, urug'i mevapallaga birikib turadigan o'simliklarni aniqlang. 1) karam; 2) turp; 3) rediska; 4) loviya; 5) mosh; 6) lola; 7) oq akatsiya; 8) chuchmoma
A) 6, 7, 8 В) 1, 2, 3 C) 4, 5, 8 D) 4, 5, 7

2. Meyoz bosqichlari uchun mos holatlarni belgilang. 1) profaza II; 2) anafaza I; 3) telofaza II; a) diploid to‘plamdagi xromosomalarda ikkitadan DNK bo‘ladi; b) gaploid to‘plamdagi xromosomalarda ikkitadan DNK bo‘ladi; c) gaploid to‘plamdagi xromosomalarda bittadan DNK bo‘ladi; d) diploid to‘plamdagi xromosomalarda bittadan DNK bo‘ladi

A) 1-a; 2-c; 3-d В) 1-a; 2-b; 3-d C) 1-b; 2-a; 3-c D) 1-c; 2-a; 3-b

3.Ontogenetik o‘zgaruvchanlikni aniqlang. 1) bug‘doy tetraploid navining mavjudligi; 2) kapalak qurtida 5 juft soxta oyoqlarining yo‘qolishi; 3) tabiatda qayin odimchisining qoramtir ranglilarining paydo bo‘lishi; 4) itbaliqda tashqi jabraning ichki jabra bilan almashinishi

A) 2, 4 B) 1,4 С) 1, 3 D) 2 ,3
4. G.Xirzitum o’simligining urug’chi tumshuqchasiga 200 ta chang donasi kelib tushdi.Undan hosil bo’lgan spermiylarning 50%i urug’lanishda qatnashdi.O’simlikda hosil bo’lgan urug’ soni(a) va markaziy hujayrani urug’lantirgan spermiylar soni(b)ni aniqlang.
A. a-400, b-400
B. a-400, b-200
C. a-200, b-200
D. a-100, b-100

5. Qizil chuvalchang (a), rishta (b), exinokokk (c) mansub tipga xos xususiyatlarni aniqlang.

1.tana bo’shlig’i yoq 2.tana bo’shlig’I to’siqlar bilan ajralgan 3.tana bo’shlig’iga ega 4.tanasi ko’ndalang kesimi to’garak shaklda 5.tanasi yassi 6.tanasi bo’g’imlarga bo’lingan A. a-2,6; b-1,4; c-3,5
B. a-3,5; b-2,4; c-1,6
C. a-2,6; b-3,4; c-1,5
D. a-3,6; b-2,4; c-1,5

6. Mustaqil oqsil sintezlash xususiyatiga ega bo’lmagan organizmlar keltirib chiqaradigan kasalliklar to’g’ri berilgan javobni toping.

1.vabo 2.gripp 3.sariq kasalligi 4.ko’kyo’tal 5.quturish 6.ensefalit 7.ichburug’ 8.qizamiq
A. 1,2,4,7,8
B. 2,3,5,6,8
C. 2,4,6,7,8
D. 1,3,5,6,8

7.Odam organizmi kichik qon aylanish doirasi arteriyalari … .

a) yurakdan qon olib ketadi; b) yurakka qon olib keladi; c) karbonat angidridga to`yingan qon tashiydi; d) kislorodga to`yingan qon tashiydi; e) o`pkalarga boradi; f) o`pkalardan keladi.
A) а,c,e; B)b,d,e; C)а,c,f; D)а,d,e;
8. Salamandra uchun mantiqiy bog'liq bo'lgan tushunchalarni aniqlang. 1) qovurg'a; 2) uch kamerali yurak; 3) o'rta quloq;4) uchinchi qovoq; 5) katta qon aylanish doirasi; 6) o'mrov suyagi
A) 1, 5, 6 B) 2, 4, 5 C) 3, 4, 6 D) 2, 3, 5

9. S va A nukleotidlar soni 1:2 nisbatda bo’lgan DNK fragmentidan 87 ta peptid bog’iga ega oqsil xosil bo’ldi. Ushbu DNK fragmentida G va S nukleotidlar orasida nechta vadorod bog’i mavjud.

A) 264 B) 704 C) 456 D) 201

10. Tovuq fermasida 8800 ta jo‘ja tuxumdan yorib chiqdi. Bu jo'jalarning 18,75% ini qora patlilar,

qolganini oq patlilar tashkil qiladi. Jo'jalarning nechtasi qora rangga ega bo‘ladi?
A) 1650 B) 550 C) 7150 D) 6600

11. Olcha ildiz hujayralaridagi autosoma (a), drozofila somatik hujayralarining kariotipi(b) va zog’ora baliqdagi birikish guruhi(c)ni aniqlang.

A. a-30, b-8, c-104
B. a-32, b-4, c-104
C. a-32, b-8, c-52
D.a-30, b-8, c-52

12. Anaerob bosqichga xos xususiyatlarni aniqlang.

1) yog’ni yog’ kislota va glitseringa parchalanishi; 2) 2 molekula sut kislota parchalanadi; 3) 60 % issiqlik sifatida tarqaladi; 4) ATF hosil bo’ladi; 5) mitoxondriyada sodir bo’ladi; 6) sut kislota hosil bo’ladi.
A) 3, 4, 6 B) 2, 4, 5 C) 1, 3, 6 D) 1, 4, 5
13.

Rasmda ifodalangan organizm uchun xos bo’lgan ma’lumotlarni aniqlang.
A. Jinslar nisbati 1:1, bilvosita rivojlanadi, lichinkasi parazit
B. Germafrodit, mantiya teridan chig’anoq hosil bo’ladi, bilvosita rivojlanadi
C. Jinslar nisbati 1:1, bevosita rivojlanadi, qon aylanish sistemasi ochiq
D. Qorin nerv zanjiriga ega, paypaslagichlari sezgi organi hisoblanadi, reaktiv harakat qiladi
14. DNK fargmentining 6/10 qismidan i-RNK sintezlandi. Agar DNK dagi jami nukleotidlar soni oqsildagi aminokislotalar sonidan 2700 taga farq qilsa, DNK dagi umumiy nukleotidlar soni qancha?
A. 1500 B. 3000 C. 900 D. 1800
15. Mikologiya(a) va mikrobiologiya(b) bo’limi obyektlari berilgan javobni aniqlang.
1.vilt qo’zg’atuvchisi 2.ensefalit qo’zg’atuvchisi 3.o’lat qo’zg’atuvchisi 4.quturish kasalligi qo’zg’atuvchisi 5.achitqi 6.zang 7.kuydirgi qo’zg’atuvchisi 8.sil kassaligi qo’zg’atuvchisi
A. a-2,5,6, b-3,4,8
B. a-1,2,5,6, b-3,4,7,8
C. a-1,5,6, b-3,7,8
D. a-3,4,5,7, b-1,2,5
16. EcoRI restriktazasi GAATTC nukleotidlar ketma-ketligini tanib, GA
nukleotidlari orasidagi bogʻlarni kesadi. Maxsus sharoitda 110,5 nm uzunlikdagi
DNK molekulasi EcoRI restriktazasi orqali A, B, C bo‘laklarga bo‘lindi. Hosil
bo‘lgan barcha DNK boʻlaklaridagi jami vodorod bog‘lar soni dastlabki DNK
molekalusidagi vodorod bogʻlar sonidan 2% ga kam. Agar nukleotidlar orasidagi
masofa 0,34 nm ekanligi maʼlum bo‘lsa, DNK bo‘laklari (A, B, C) tarkibidagi
vodorod bog‘larning nechtasi G va S nukleotidlari orasida joylashgan?
A. 800 B.450 C. 350 D.820

17. Translatsiya(a) va transkripsiya(b) jarayoniga xos xususiyatlarni aniqlang.

1.adenin ribonukleotidlarini uratsil ribonukleotidlariga mos kelishi 2.sitoplazmada borishi 3.yadroda borishi 4.timin dezoksiribonukleotidlarini adenin ribonukleotidlariga mos kelishi
5.i-RNK dagi irsiy axborot polipeptid zanjiradagi aminokislotalar izchilligiga ko`chirilishi
6.i-RNK polimeraza ishrokida kechadi 7,dezoksiribonukleotidlardagi axborotni ribonukleotidlarga ko`chirilishi
A) a-1,6,2 b-3,4,7 B)a-5,6,7 b-3,1,4 C)a-5,2,4 b-1,7,6 D) a-1,5,2 b-4,6,3

18. Urg‘ochilarida mitozning anafaza davrida hujayra qutblariga bir xil (a) va har xil (b) jinsiy xromosomalar tarqaladigan yirtqich organizmlarni belgilang. 1) kalxat; 2) qunduz; 3) qaldirg‘och; 4) tulki; 5) gepard; 6) qashqaldoq; 7) qarchig‘ay; 8) ukki

A) a-1, 6, 8; b-3, 4, 7 B) a-2, 4, 5; b-1, 7, 8
C) a-1, 3, 8; b-2, 6, 5 D) a-1, 7, 8; b-2, 4, 5

19. Bosh miyaning kvakshada kuchsiz rivojlangan (a) va agamada kuchli rivojlangan(b) qismi nomini yozing.________________________________________________________

20. Biogenetik qonunni ifodalovchi malumotlarni aniqlang.
1.madaniy g’o’zada dastlab yaxlit plastinkali barg rivojlanishi; 2.toshbaqada suyak va muguzdan iborat kosaning rivojlanishi; 3.kaltakesak terisida tangachalarining rivojlanishi; 4.sutemizuvchilarda soch xaltasining rivojlanishi; 5.salamandra embrionida jabraning bo’lishi; 6.ko’k kit embrionida tishlarning rivojlanishi;________________________________________________________________
21. Siydik ayirish organlarida kechadigan jarayonlar va ularning sodir bo`lish mexanizmlari o`rtasidagi muvofiqlikni aniqlang.
1) birlamchi siydikning hosil bo`lishi;
2) ikkilamchi siydikning hosil bo`lishi;
3) siydikning kanali orqali siydik qopiga tushishi;
а) shartsiz refleks; b) reabsorbsiya;
с) filtratsiya; d) shartli refleks

22. Spirallashgan RNK ga ega organizm uchun xos xususiyatlarni aniqlang.

1.Oloy xiyoli mansub bo’lgan oila vakillarida aniqlangan.2.F.de Errel tomonidan kashf qilingan 3.hayotning hujayrasiz shakli hisoblanadi 4.sitokinez botiqlik hosil bo’lishi bilan amalga oshadigan organizmlarni zaralaydi 5.bo’linish urchug’i maxsus ferment markazlardan hosil bo’ladigan organizmlarni zararlaydi 6.bakteriyali filtrdan o’tish xususiyatiga ega

23.

Ushbu rasmda xromosomalardagi genlarning ketma-ketligi ko’rsatilgan. Bunga ko’ra xromosoma qanday mutatsiyaga uchragan_______________________________________
24. Bo’linish urchug’ini hosil qilishda ishtirok etadigan mikronaychalar tarkibiga kiradigan oqsil_____________________________________________________________________
25.
Ushbu rasmda mitozning qaysi bosqichi ifodalangan____________________