Biologiya (2). cdr

Yuqumli kasalliklarni kamaytirishda o'rta tibbiyot xodimlarining o'rni. 
Yuqumli 
kasalliklarga qarshi kurashish barcha tibbiyot xodimlarining vazifasi saqlanadi. 
Chunki kasallik tarqalmasligi uchun uni o'z vaqtida aniqlab, bemorni aloxidalash 
lozim. Shunga ko'ra barcha tibbiyot xodimlari bu kasallikning asosiy belgilari, ayniqa 
dastlabki alomatlarini yaxshi bilishlari shart. O'rta tibbiyot xodimlari feldsher-
akusherlik punktlari (FAP) da, poliklinika va qishloq shifokorlari qabulga kelgan har 
bir bemorda "yuqumli kasalligi yo'qmikan", degan taxminni yodda tutib ishlashlari 
kerak. Bunday kasallikka biroz gumon bo'lganda xam, darhol bemorni aloxidalash 
zarur. Nima sababdan bemorga nisbatan shunday chora kurilayoganini uning o'ziga 
yoki (bola kasal bo'lgan xrlda) onasiga tushuntirish lozim. Ba'zi yuqumli kasalliklarda 
bemorni albatta maxsus shifoxonaga yotqizib davolash talab etiladi. Bunday xolda 
o'rta tibbiyot xodimi, yuqumli kasalliklarni tashishga ixtisoslashgan transport 
(epidperevozka) ga telefon orqali talabnoma beradi. Shuningdek, bemor bilan yaqin 
muloqotda bo'lganlar ro'yxati olinadi. Ular ustidan ma'lum muddatda kuzatuv olib 
boriladi, ba'zan laboratoriyada tekshiruvlar o'tkaziladi. O'rta tibbiyot xodimi o'ziki 
ham kasallik yuqib qolishidan muxofaza qilishi lozim. Yuqumli kasalliklar bilan 
muttasil ishlaydigan tibbiyot xodimlari rejali ravishda ayrim kasalliklar (masalan, ich 
terlama, difteriya) ga qarshi emlanib turishi xam profilaktika maqsadida o'tkaziladi. 
Bemorni yoki u bilan muloqotda bo'lganlarni (laboratoriya tekshiruvlarida) 
teshirganda extiyog bo'lish, o'z terisini tasodifan jaroxatlashdan saqlanish kerak. 
Barcha shifokorlar qatori, o'rta tibbiyot xodimlarining asosiy vazifalaridan biri, axoli 
o'rtasida targ'ibot ishlari olib borishdir. O'zini xizmat ko'rsatadigan xududda axoli 
bilan yuqumli kasalliklarning yuqish yo'llari, undan extiyot bo'lish tadbirlari xaqida 
suxbatlar o'tkazib turish zarur. Bu maqsadda odamlarni atayin to'plash biroz 
mushkulroq. Lekin maxalla qo'mitalari, qishloq kengashlari, jamoat tashkilotlari turli 
mavzularda o'tkazadigan yig'ilishlarda faol ishtirok etib, axoli orasida yuqumli 
kasalliklarning oldini olish bo'yicha tushunchani shakllantirib borish kerak. Avvalo, 
xalqimizning qadimiy an'anasi bo'lgan pokizalikka e'tiborni qaratish lozim. Oilada, 
bog'cha va maktablarda bolalarni yoshligidanoq ozoda bo'lishga, qo'lni tez-tez yuvib 
turishga odatlantirish zarur. Atrof-muxitni toza tutish, oqar suvlar ifloslanishiga yo'l 
qo'ymaslik yuqumli kasalliklarning oldini olishda muxim axamiyatga egadir. Tashkilot 
ishlari samarali bo'lishi uchun, avvalo tibbiyot xodimining o'zi turmushda gigiyena 
talablariga kat'iy rioya qilishi, pokizalikda boshqalarga namuna bo'lishi lozim.
Yuqumli kasalliklarning umumiy xususiyatlari.Yuqumli (infeksion) kasallik aslida 
lotincha "infecio" so'zidan olingan bo'lib, "ifloslanish" ma'nosini bildiradi. Inson 
organizmi (makroorganizm) bilan kasallik quzg'atuvchi mikrob (mikroorganizm) ning 
ma'lum sharoitda o'zaro ta'siri oqibatida yuzaga keladigan o'zgarishlar