Biologik tizimlar haqida tushuncha (metodlar; tiriklikning xususiyatlar)

Hujayra evolutsiyasi.
1. (2018) Qaysi gipotezaga ko'ra eukariot hujayra 1 ta hu­jayradan kelib chiqmagan?
A) Invagenatsiya B) Ko'p genomlilik
C) invagenatsiya va ko'p genomlilik D) simbioz
2. (2014) Mustaqil kelib chiqishiga ega va prokariot hujayra. si­fatida paydo bo'lgan organoidla keltirilgan javobni belgilang.
A) xloroplast, mitoxondriya B) lizosoma, Golji majmuasi C) endoplazmatik to'r, Golji majmuasi D) yadro va yadrocha
3. (2013) Eukariot hujayraning kelib chiqishi haqidagi sim­bioz (a), invaginatsiya (b), ko'p genomli (c) gipotezalarning dalilarini aniqlang. 1) mitoxondriya va xloroplastlarda DNK va RNK ning mavjudligi;
2) yadro va sitoplazmadagi plastik jarayonlarning o'xshashligi;
3) xloroplast va mitoxondriyaning qo'sh membranadan ibo­ratligi;
4) mitoxondriya va xloroplastning bo'linishi prokariot hu­jayraning bo'linishiga o'xshashligi A) a-1,2; b-3; c-4 B) a-1; b-2,3; c-4
C) a-4; b-1,2; c-3 D) a-1,4; b-3; c-2
4.(2013) Qaysi organoid mustaqil kelib chiqishga ega va pro­kariot hujayra sifatida paydo bo‘lgan?
A) yadro va yadrocha B) xloroplast va mitoxondriya C) EPT va GK D) lizosoma va-GK
5.(2011) Invaginatsiya gipotezasiga ko‘ra eukariot hujayral­ar qanday hujayralardan kelib chiqqan deb tushuntiriladi?
A) ikkita hujayradan B) bitta hujayradan C) ko‘p hujayradan D) ko‘p genomli hujayradan
Modda va energiya almashinuvi.


1. (2019) Nuqtalar o'rniga mos javobni tanlang. Sayg'oqning muskul hujayrasida 7 molekula glukoza to'liq parchalani­shi natijasida ...
A) 8960 kJ energiya ATF ning fosfat bog'larida to'planishi glikoliz jarayonida kuzatiladi; tayyorgarlik bosqichida ajralgan energiyaning 60% i issiqlik energiyasi sifati­da tarqaladi
B) glikoliz bosqichida issiqlik energiyasi sifatida tarqalgan energiya to'plangan energiyadan 1,5 marta ko'p bo'ladi; aerob bosqichida 14 molekula sut kislota hosil bo'ladi C) 10640 kJ energiya ATF ning fosfat bog'larida to'planadi; glikoliz bosqichida issiqlik energiyasi sifatida tarqalgan energiya to'plangan energiya miqdoridan 1,5 marta ko'p boladi
D) aerob bosqichida 14 molekula sut kislota hosil bo'ladi; glikoliz bosqichida ajralgan energiyaning 40 %i issiqlik energiyasi sifatida tarqaladi
2. (2020) Quyidagilardan zamburug'lar (a) va bakteriyalar (b) faoliyati bilan bog'liq jarayonlarni aniqlang.
1) shakarning CO2 va spirtgacha parchalanishi; 2) tamaki mozaikasi kasalligining yuzaga kelishi;
3) vabo kasalligining yuzaga kelishi;
4) sista hosil qilishi.
A) a-1; b-2 B) a-1; b-3 C) a-2; b-3 D) a-3; b-4
3. (2019) Nuqtalar o'rniga mos javoblarni tanlang. Sayg'oq muskul hujayrasida 3,5 molekula glukoza to'liq parchalansa, ...
1) aerob bosqichida 7 molekula sut kislota hosil bo'ladi;
2) 5320 kJ energiya ATF ning fosfat bog'larida to'planadi;
3) glikoliz bosqichida issiqlik energiyasi sifatida tarqalgan energiya ATF da to'plangan energiyaga nisbatan 1,5 marta ko'p bo'ladi;
4) glikolizda 21 molekula karbonat angidrid (CO2) ajraladi.
A) 2,3 B) 1,4 C) 1,3 D) 2,4
4. (2019) Nuqtalar o'rniga mos javobni, tanlang. Sayg'oqning muskul hujayrasida energiya almashinuvining tayyorgarlik bosqichida ... kuzatilmaydi.
1) glukozadan sut kislotasining hosil bo'lishi; 2) uglevodlar, oqsillarning fermentlar ishtirokida parchalanishi;
3) glikogendan glukozaning hosil bo'lishi;
4) bir molekula glukozaning parchalanishi va unda to'plangan 2800 kJ energiyaning ajralishi.
A) 2,3 B) 1,4 C) 3,4 D) 1,2
5. (2019) Energetik almashinuv bosqichlarida noma’lum miqdordagi glukoza to'liq parchalanganda 7680 kJ energiya is­siqlik energiyasi sifatida tarqalib ketdi. Shu glukozaning parchalanish jarayonida hosil bo'lgan ATF da to'plangan energiya miqdorini (kJ) aniqlang.
A) 7600 B) 9120C) 8640 D) 7200
6. (2019) RNK molekulasi haqidagi ma’lumotlar to'g'ri beril­gan javobni aniqlang.
A) ikkita zanjirdan iborat bo'lib, lizosomada sintezlanadi
B) i-RNK transkripsiyalanganda DNK molekulasidagi ti­min dezoksiribonukleotidlar ro'parasida uratsil ribonuk-leotidi sintezlanadi C) bir polinukleotid tarkibida 4 xil azot asosi, monosaxarid va fosfat kislota qoldig'i mavjud D) i-RNK, t-RNK, r-RNK turlari mavjud bo'lib, faqat i-RNK oqsil sintezida qatnashadi
7.(2018) DNK fragmentining 3/4 qismidan i-RNK sintezlandi. Agar DNK dagi jami nukleotidlar soni oqsildagi ami­nokislotalar sonidan 1400 ga farq qilsa, oqsildagi peptid bog'lar sonini aniqlang
A) 199 B) 200 C) 499 D) 500
8. (2018) Mitoxondriya organoidi uchun mos keluchi javob­ni aniqlang.
1) energetik almashinuvning 3-chi bosqichida ishtirok etadi
2) fosfolipidlardan tuzilgan tashqi va ichki membranaga ega
3) bir molekula sut kislotadan 36 ta ATF sintezlaydi
4) irsiy axborot saqlaydi 5) energetik almashinuvning 1-chi bosqichida ishtirok etadi 6) jigar hujayrasida glikogen sintezlaydi
A) 1,3 B) 3,5 C) 2,6 D) 1,4


9. (2017) Moddalar alinashinuvi bosqichlari va ularga xos ja­rayonlar o'rtasidagi muvofiqlikni aniqlang.
1) fotosintezning yorug'lik bosqichi;
2) energiya almashinuvining aerob bosqichi;
3) transkripsiya;
4) traraslyatsiya
a) ATF sintezi; b) t-RNK ning aminokislota bilan bog'lanishi; c) polimerlaming monomerlarga parchalanishi; d) birlamchi uglevod sintezi
A) 1-d; 2-a; 3-b B) 1-a; 2-c; 3-b
C) 1-d; 2-c; 4-b D) 1-a; 2-a; 4-b
10.(2017) Dissimilyatsiya jarayonida ishtirok etadigan hujayra tuzilmalarini aniqlang.
1) ribosoma; 2) endoplazmatik to'r;
3) Golji majmuasi; 4) xloroplast; 5) lizosoma;
6) mitoxondriya
A) 3,5 B) 2,6 C) 1,4 D) 5,6
11(2017) Katabalizm jarayonining ketma-ketligi qaysi javob­da to'g'ri berilgan?
1) glyukoza hosil bo'lishi;
2) sut kislotani oksidlanishi;
3) kraxmal parchalanishi;
4) sut kislota hosil bo'lishi;
5) karbonad angdrit va suvning hosil bo'lishi; A) 1,2,3,4,5 B) 3,1,4,2,5
C) 3,4,1,2,5 D) 1,3,2,4,5
12.(2017) Bir molekula glyukoza С, H, 0 atomlari orasidagi energiyaga teng miqdordagi energiya mitaxondriyada, ne­cha molekula ATF tarkibiga brikadi?
A) 140 B) 70 C) 210 D) 35
13. (2017) Mitoxondrada kechuvchi energiya almashinuviga xos xususiyatni aniqlang
A) glukosani oksidlanishi
B) sut kislotani hosil bolishi
C) karbanat angidiridni ajralishi
D) kislorodni ajralishi
14. (2017) 2-bosqichda 120 kj energiya issiqlik energiyasi sifatida tarqalsa, 3-bosqichda issiqlik sifatida tarqalgan energiya(a) va xloraplastda ATF ga bo'glanga energiya miqdorini(b) aniqlang.
A) a-1440, b-1080 B) a-1160, b-1200
C) a-1160, b-43200 D) a-1160, b-42300
15. (2017) 3-bosqichda 1740 kj issiqlik energiyasi hosil bo'lgan bo'lsa, 2-bosqicha ATF da to'plangan energiya(kj) miqdorini (a) va xloraplastlarda sintezlanga ATFda to'plangan energiyani miqdorini(b) aniqlang.
A) a-80, b-43200 B) a-160, b-86400
C) a-120, b-64800 D) a-144, b-77760
16. (2017) Energiya almashinuvida sitoplazmada 180kj energi­ya issiqlik sifatida tarqalgan bo'lsa mitoxondriyadan ajralgan energiya miqdorini aniqlang(kj). (birinchi bosqichda 63 kj energiya tarqalib ketgan)
A) 3900 B) 4200 C) 6300 D) 6363
17.(2017) Moddalar almashinuvining ikkinchi bosqichida sodir bo'ladigan jarayonlarni aniqlang.
1) oksidlanish; 2) translatsiya; 3) proteazalar faoliyati; 4) lipazaning lipidga ta’siri;
5) reduplikatsiya; 6) amilazaning ta’siri;
7) oziqning mexanik o'garishi; 8) transkripsiya; 9) CO2 ning o'pkalar tomonidan ajratilishi;
10) fotosintez; 11) achish; 12) glikoliz
A) 1,5,8,10 B) 1,2,4,6,11
C) 1,3,4,7,12 D) 2,6,7,9,10
18.(2017) Anaerob nafas olish jarayonida muskullarda (a), achitqi hujayrasida (b) hosil bo'ladigan moddalarni juftlang.
1) glukoza 3) suv; 5) sut kislota; 7) ATF
2) uglerod to'rt oksidi; 4) etil spirit; 6) ADF;
A) a-5; b-2,4 B)a-1,5,6 b-2,4,6
C) a-2,3; b-4 D)a-2,3,5,7 b-2,4,7
19. (2016) Moddalar almashinuvining birinchi bosqichida ish­tirok etuvchi fermentlarni aniqlang.
A) Proteaza, amilaza, ptialin, lipaza;
B) pepsin, tripsin, amilaza, HCl, enterokinaza; C) Tripsin; amilaza; ligaza; nukleaza;
D) Lipaza; endonukleaza, saxaroza.
20. (2016) Moddalar almashinuvi haqidagi to'g'ri ma’lumotni aniqlang.
A) Glukoza molekulasidagi potensial energiyaning o‘rtacha 7% anaerob parchalanishda ajralib chiqadi;
B) ATF tarkibidagi uchta fosfat kislota qoldig‘i ajralishi 40 kj energiya chiqishiga inikon beradi;
C) Eukariot hujayrada reduplikatsiya va translyatsiya yadroda, transkripsiya sitoplazmada amalga oshadi;
D) Fotosintez, xemosintez reaksiyalari moddalar almash­inuvining oraliq bosqichida amalga oshadigan dissimi­lyatsiya jarayoni reaksiyalari hisoblanadi.
21.(2016) Moddalar almashinuvi haqidagi to'g'ri ma’lumotni aniqlang.
A) Glukoza molekulasidagi potensial energiyaning o‘rtacha 40% anaerob parchalanishda ajralib chiqadi;
B) ATF tarkibidagi uchta fosfat kislota qoldig‘i ajralishi 40 kj energiya chiqishiga imkon beradi;
C) Eukariot hujayrada reduplikatsiya va translyatsiya yadroda, transkripsiya sitoplazmada amalga oshadi;
D) Fotosintez, xemosintez reaksiyalari moddalar almash­inuvining oraliq bosqichida amalga oshadigan assimilyatsiya jarayoni reaksiyalari hisoblanadi.
22. (2016) Yunona hujayrasida kuzatiladigan moddalar almash­inuvi jarayonlarini aniqlang. 1) Glikogen moddasining glukozagacha parchalanishi;
2) Glukoza molekulasining anaerob sharoitda parchalanishi;
3) Azot asoslaridan nukleotidlar hosil bo'lishi; 4) Tashqi muhitdan qabul qilingan oqsillarning aminokis-lotalarga parchalanishi;
5) Yorug'lik energiyasidan foydalanib ATF molekulasi hosil bo'lishi.
A) 2,3,5; B) 2,3,4; C) 1,4,5; D) 1,3,5.
23. (2016) 1 molekula glukozaning CxHyO atomlari orasida to'plangan energiya miqdori mitoxondriyada necha mole­kula fosfat kislotani biriktirishga sarflanadigan energiya miqdoriga teng? 1 A) 70; B) 140; C) 35; D) 280.
24. (2016) 3 molekula glukozaning CxHyO atomlari orasida to'plangan energiya miqdori mitoxondriyada necha mole­kula fosfat kislotani biriktirishga sarflanadigan energiya miqdoriga teng?
A) 70; B) 140 C) 35; D) 210.
25. (2015) Hayvon hujayralarida energiya almashinuvining qay­si bosqichida ATF da to‘plangan energiya issiqlik sifatida ajralgan energiyadan ko‘proq bo‘ladi?
A) har doim ATF da to'plangan energiya issiqlik sifatida ajralgan energiyadan kam bo'ladi
B) kislorodli parchalanish bosqichida
C) glikoliz bosqichida
D) tayyorgarlik bosqichida
26. (2015) Eukariotlarda 1 molekula glyukoza parchalanishi-ning aerob bosqichiga mos keluvchi jarayonlarni belgilang.
1) ATF sintezlanadi; 2) mitoxondriyada boradi; 3) sitoplazmada boradi; 4) plastik almashinuv bosqichi hisoblanadi; 5) ADF va fosfat kislota ishtirok etadi; 6) CO2 va H2O hosil bo'ladi;
7) sut kislota hosil bo'ladi; 8) fermentlar ishtirokida boradi
A) 3,4,5 B) 6,7,8 C) 1,2,6 D) 1,4,7
27. (2014) Qaysi jarayonlar moddalar almashinuvining ikkin­chi bosqichida sodir bo'ladi?
1) oksidlanish; 2) translyatsiya; 3) hujayradan tashqarida proteazalar faolligi yuqori;
4) lipazaning lipidlarga ta’siri; 5) reduplikatsiya: 6) so'lak tarkibidagi amilazaning ta’siri; 7) oziqning mexanik o'zgarishi; 8) transkripsiya: 9) o'pkalar tomonidan karbonat angidridning ajratilishi; 10) fotosintez: 11) achish; 12) glikoliz
A) 2,4,6,11 B) 2.6.7,9,10
C) 1,3,4,5,12 D) 1,5,8,10
28. (2014) Hayvon hujayrasida 10070 molekula ATF sintezlandi. Shundan sitoplazmada anaerob sharoitda sintezlangan ATF ga bog’langan energiya miqdorini (kj) aniqlang.
A) 110720 B) 22400 C) 160000 D) 21200
29. (2014) Qaysi jarayonlarda hujayra energiya bilan ta’minlanadi?
1) assimilatsiya: 2) dissimilatsiya; 3) nafas olish: 4) transkripsiya; 5) kataboiizm; 6) translyatsiya; 7) energetik almashinuv
A) 1,2,6,7 B) 2.3,5 C) 1,2,4,5 D) 2,6,7
30. (2014) Qaysi javobda energiya almashinuvi bosqichlari ularda kechadigan jarayonlar bilan to'g'ri juftlab ko'rsatilgan?
1) murakkab uglevodlarning parchalanishi;
2) oqsillarning aminokislotalargacha parchalanishi:
3) glikoliz; 4) sut kislotaning karbonat angidrid va suvgacha parchalanishi;
5) achish; 6) ATF sintezi; 7) spirt va karbonat angidridning hosil bo'lishi; a) tayyorgarlik bosqichi; b) ikkinchi bosqich; c) uchinchi bosqich.
A) a-1,2,3; b-4.5; c-6,7 B) a-1,2,7; b-3,5,6; c-4,6 C) a-1,2: b-3,4,5; c-4,7 D) a-1,2; b-3,6; c-4,6
31.(2014) Qaysi jarayonlarda ajraladigan energiya ATF sinteziga sarflanmaydi?
1) glikolizda;
2) oqsil parchalanganda;
3) yog'lar parchalanib, glitserin hosil bo'lishida; 4) yog'lar parchalanib, yog' kislotalar hosil bo'lishida;
5) mitoxondriyalardagi parchalanish reaksiyalarida
A) 1,2,3 B) 2,3,4 C) 1,3,5 D) 2,4,5
32.(2014) Anaerob nafas olish jarayonida mushaklarda (a) va achitqi zamburug'i hujayrasida (b) qanday moddalar ho­sil bo'ladi?
1) glyukoza; 3) suv; 5) sut kislota; 7) ATF
2) karbonat angidrid; 4) etil spirti; 6) ADF
A) a-5; b-2,4 B) a-2,3; b-4
C) a-1,5,6; b-2,4,6 D) a-2,3,5,7; b-2,4,7
33.(2014) 2 molekula sut kislotaning to'liq parchalanishida qa­ncha (kJ) energiya issiqlik tarzida tarqaladi?
A) 1440 B) 1680 C) 1120 D) 1160
34.(2014) Qaysi jarayonlar moddalar almashinuvining dast­labki bosqichida sodir bo'ladi?
1) oksidlanish; 2) translyatsiya; 3) proteazalar faolligi yuqori; 4) lipazaning lipidlarga ta’siri; 5) reduplikatsiya; 6) amilazaning ta’siri;
7) oziqning mexanik o'zgarishi; 8) transkripsiya; 9) o'pkalar tomonidan karbonat angidridning ajratilishi; 10) fotosintez
A) 1,7,9,10 B) 3,4,8,9 C) 3,4,6 D) 2,5,8
35. (2014) Qaysi jarayonlarda ajraladigan energiya ATF sinteziga sarflanmaydi?
1) glikolizda; 2) oqsil parchalanganda;
3) yog'lar parchalanib, glitserin hosil bo'lishida; 4) yog'lar parchalanib, yog' kislotalar hosil bo'lishida;
5) mitoxondriyalardagi parchalanish reaksiyalarida
A) 2,3,4 B) 1,3,5 C) 2,4,5 D) 1,2.3
36. (2013) Sitoplazmada achish jarayoni natijasida quyidagi qaysi moddalar bo'lishi mumkin? 1) glukoza; 2) riboza; 3) sut kislota; 4) alanin; 5) atseton; 6) fenilalanin; 7) atsetat kislota; 8) etil spirt
A) 3,5,7,8 B) 2,5,6,7 C) 1,2,3,5 D) 4,5,7,8
37. (2013) Ba’zi mikroorganizmlarda energiya.almashinuyi ja­rayonida atseton, atsetat kislota hosil bo'ladi. Bunda...
A) 1 molekula glukozaning oksidlanishidan 2 molekula ATF, ILO. CO2 hosil bo'ladi
B) 180 g glukozaning parchalanishidan 2 molekula ATF hosil bo'ladi
C) hosil bo'lgan energiyaning 60%i ATFning energiyaga boy bog'lariga, to‘pianadi
D) 2 molekula sut kislota parchalanib,
36 molekula ATF hosil bo'ladi
38.(2013) Metabolizmga xos qaysi jarayonlarda ATF hosil bo'lmaydi?
1) glikolizda; 2) oshqozonda oqsil parchalanganda; 3) ichakda yog'lar parchalanib, glitserin hosil bo'lishida;
4) ichakda yog'lar parchalanib, yog' kislotalar hosil bo'lishida;
5) mitoxondriyalardagi parchalanish reaksiyalarida
A) 2,4,5 B) 1,2,3 C) 1,5 D) 2,3,4