Biologik membrananing tuzilishi

Trombotsitopoez. Trombotsitlar yoki qon plastinkalarining hosil bo`lishi suyak ko`migida amalga oshadi. 1906 yildayoq Obraztsov va Rayt qon plastinkalari suyak ko`migidagi gigant hujayralar - megakariotsitlar sitoplazmasining bo`laklari ekanligini aytib o`tgan edilar. Obrazli qilib aytganda: suyak ko`migi gigantlari mayda qon hujayralarini yaratadi.
Sxematik ravishda trombotsitopoez mana bunday ifodalanadi: o`zak hujayra  miyelopoezning boshlang`ich hujayrasi  megakarioblast promegakariotsit  megakariotsit  qon plastinkalari (trombotsitlar). Megakarioblastlar o`z morfologik xususiyatlari bilan differensiallanmagan blast hujayralarga o`xshab ketadi. Ular ancha yirik (15-25 mkm) bo`lib, dumaloq yoki ovalsimon shaklga ega. Sitoplazma Romanovskiy usuli bilan bazofil bo`yalib, to`q ko`k rangni oladi va o`zida hech qanday donadorlik saqlamaydi.
Elektron mikroskopda megakarioblastlar sitoplazmasining erkin holda joylashgan ribosoma va polisomalarga boy ekanligini, mitoxondriyalar, endoplazmatik to`r kanalchalarining esa juda kam sonli bo`lishini ko`ramiz. Megakarioblastlar takomillashishi davomida promegakariotsitlar hosil bo`lib, ular megakarioblastlarga nisbatan ancha yirikroqdir. Ularning yadrosi bir necha botiqliklarga ega bo`lishi tufayli o`zining yumaloq shaklini yo`qotib, bo`g`imlarga bo`lina boshlagan bo`ladi. Shu bilan bir vaqtda yadro xromatinining zichlashishi ham qayd etiladi.
Elektron mikroskopda promegakariotsitlar sitoplazmasida ancha yaxshi taraqqiy etgan hujayra organellalari, donachalar va vakuolalar borligi ko`zga tashlanadi. Shu bilan birga hujayra sitoplazmasining markaziy qismida - endoplazmada organellalar joylashganligi va periferik qismi - ektoplazma organellalaridan xoli bo`lib, yakka-yarim vakuolalar va donachalar saqlashi diqqatni tortadi. Promegakariotsitlar yadrosi yirik bo`lib, bir necha bo`g`imlardan iboratligi tufayli noto`g`ri shaklga ega bo`ladi. Bu bo`g`imlar segment yadroli leykotsitlardagi yadro bo`laklaridan farq qilib, bir-biri bilan ingichka yadro ko`prikchalari bilan bog`lanmay, balki uzluksiz tutashib ketgandir.
Rivojlanish davomida hujayra sitoplazmasida donadorlik ko`payadi, shu bilan birga sitoplazmadagi kanalchalar ko`payib, ular sitoplazmani alohida bo`lakchalarga bo`ladi. Bu kanalchalar demarkatsion membranalar ham deb yuritilib, bo`lg`usi qon plastinkalarining ajralib chiqish chegaralarini belgilab beradi.
52. Monotsitlar: taraqqiyoti, тузилиши ва аҳамияти. Мононуклеар фагоцитар система