Biologik kimyo

Glyukozo-6-fosfatning fruktozo-6-fosfatga izomerlanishi. Reaktsiya qaytar bo`lib, glyukozofosfatizomeraza fermenti bilan katalizlanadi.

269

Glyukozo-6-fosfat Fruktozo-6-fosfat

Glyukozofosfatizomeraza – yuqori darajadagi spetsifik ferment. U faqat glyukozo-6-fosfatga (to`g`ri reaktsiya) va fruktozo-6-fosfatga (teskari reaktsiya) ta`sir etadi.


3. Fruktozo-6-fosfatni fruktozo-1,6-bisfosfatga o`tishidagi fosfor-lanishi.

Glikolizning ushbu reaktsiyasi fosfofruktokinaza fermenti bilan katalizlanib, yana bir molekula ATF (reaktsiya uchun Mg²+ ionlari kerak) sarflanadi.

fruktozo-6-fosfat fruktozo-1,6-bisfosfat

Fosfofruktokinaza katalizlaydigan reaktsiyada erkin energiyaning katta qismini pasayishi kuzatiladi. Mazkur reaktsiya glikolizning ikkinchi qaytmas reaktsiyasidir.

Fosfofruktokinaza – glikolizning asosiy (kalit) fermenti bo`lib, reaktsiya qaytmasligi sababli jarayonni kechish tezligini chegaralaydi va turli izo- va allosteik boshqaruvchilar tomonidan boshqariladi.

4. Fruktozo-1,6-bisfosfatning glitseraldegid-3-fosfat va digidroatseton-fosfatga

parchalanishi. Keyingi bosqichda fruktozo-1,6-bisfosfat 2 ta fosfotriozoga

270

parchalanganligi uchun avvalgi vaqtda glikoliz glyukozaning dixotomik yo`l bilan parchalanishi, deb atalgan.

Reaktsiya fruktozobisfosfat-aldolaza fermenti yordamida quyidagi tenglama bo`yicha katalizlanadi:

Fiziologik sharoitda reaktsiyaning erkin energiyasini o`zgarishi oz bo`lganligi uchun qaytar reaktsiyadir.

0. 
   Triozofosfatlarning o`zaro bir–biriga o`tishi. Glikolizning keyingi reaktsiyalarida 2 ta triozofosfatdan faqat bittasi - glitseraldegid-3-fosfat ishlatilganligi uchun ikkinchi triozofosfat (digidroksiatsetonfosfat) ni glitseraldegid-3-fosfatga aylanish reaktsiyasini triozofosfatizomeraza katalizlay-di. Reaktsiya qaytar, qaytmasligi uchun glitseraldegid-3-fosfat to`xtovsiz sarflanib turishi kerak.
   

0.