Biologik faol moddalar texnologiyasi

OQSIL GIDROLIZATLARINI OLISHDA FERMENTATIV TEXNOLOGIYANI 
QO‗LLASH 
 
Bu texnologiyada kislotalar va ishqorlar ishlatilmaydi, chunki muxitning vodorod ko‗rsatkichi 
elektroliz natijasida sodir bo‗ladi, bunda aralashmada bir oz tuzlar bo‗ladi. 
Natijada jarayonni avtomatlashtirish mumkin va texnologik parametrlar oson 
boshqariladi. 
Ma‘lumki, oqsil turli hazm qilish fermentlari ta‘sirida peptid va aminokislotalargacha 
parchalanadi. Bunday parchalanishni organizmdan tashqarida xam amalga oshirish mumkin. Buning 
uchun oqsil saqlovchi xomashyoga (substrat) oshqozon osti bezining to‗qimasi, oshqozon yoki 
26
Комилов Х.М., Махмудов А.А. Биологик фаол моддалар технологияси. Тошкент. EXTREMUM 
PRESS, 2010.270 б. 

---

74 
ichakning silliq pardasi, toza fermentlar (pepsin, tripsin, ximotripsin) yoki mikrob sintezi asosida 
olingan ferment preparatlari qo‗shiladi.
Bunday parchalash usuli fermentativ usul xisoblanadi, xosil bo‗lgan gidrolizat esa – 
fermentativ gidrolizat deyiladi.
Fermentativ gidrolizlash usuli juda yumshoq usullarda olib borilganligi bois kimyoviy 
usuldan keskin farqlanadi jarayonni olib borish usullari kichik temperaturada 35...50
o
S va atmosfera 
bosimida olib boriladi).
Fermentativ gidrolizlashning afzalligi sifatida aminokislotalar parchalanmaydi va qo‗shimcha 
reaksiyalarga kirishmaydi. 
Bunday jarayonlarda murakkab aralashma xosil bo‗lib, turli molekulyar og‗irlikdagi oqsillarni 
parchalanishi ro‗y beradi. Xosil bo‗lgan gidrolizatlar 10...15% umumiy azotni saqlaydi va 3,0...6,0% 
aminli azot saqlaydi. Texnologiyasi oson olib boriladi. 
Bunday jarayonlarda murakkab aralashma xosil bo‗lib, turli molekulyar og‗irlikdagi oqsillarni 
parchalanishi ro‗y beradi. Xosil bo‗lgan gidrolizatlar 10...15% umumiy azotni saqlaydi va 3,0...6,0% 
aminli azot saqlaydi. Texnologiyasi oson olib boriladi. 
SHunday qilib, kimyoviy texnologiyalarga taqqoslaganda gidrolizatlarni olishni fermentativ 
usuli bir qator ustunliklarga egadir, shulardan eng muhimi: oson va bajarish mumkinlik imkoniyati, 
energiyani kam sarflanishi va ekologik xavfsizligi.