Biolog 10 indd

Darvinning yirik asarlari
.
  Darvin  dunyo  bo‘ylab  uyushtirilgan  safardan 
qaytgach,  to‘plangan  materiallar  ustida  Angliyaning  ko‘zga  ko‘ringan 
tabiatshunos  olimlari  bilan  hamkorlikda  shug‘ullana  boshladi.  Shu  bilan  bir 
qatorda  yangi  hayvon  zotlari,  o‘simlik  navlarini  yaratish  tajribasini  o‘rgandi. 
U dastlab 1842-yili organik olam evolutsiyasi haqida ilmiy asar yozdi va uni 
15  yil  davomida  kengaytirdi,  chuqurlashtirdi,  ishonchli  dalillar  bilan  boyitdi. 
1859-yili  «Turlarning  paydo  bo‘lishi»  nomi  mashhur  asarni  nashr  ettirdi.  U 
«Xonakilashtirilgan
 
hayvon, madaniy o‘simliklarning o‘zgaruvchanligi» (1868), 
«Odamning paydo bo‘lishi va jinsiy tanlanish» (1871), «O‘simliklar dunyosida 
chetdan  va  o‘z-o‘zidan  changlanishning  ta’siri»  (1876)  kabi  asarlarni  yozdi. 
Bu  asarlarda  olim  organik  olam  evolutsiyasiga  oid  ko‘plab  dalillarni  keltirdi 
va  o‘zidan  oldin  yashab  o‘tgan  va  zamondoshlarining  bu  sohadagi  tadqiqot 
natijalari, fi kr-mulohazalarini bayon etdi. Olim organik olam evolutsiyasining 
harakatlantiruvchi kuchlari: irsiyat, o‘zgaruvchanlik, yashash uchun kurash va 
tabiiy tanlanish ekanligini e’tirof etdi. Ch. Darvin 1882-yili vafot etdi.