Biolog 10 indd

Mutatsion o‘zgaruvchanlik.
 
«Mutatsiya»  atamasini  fanga  birinchi 
bo‘lib  gollandiyalik  genetik  olim  G.  De-Friz  kiritdi.  U  ko‘p  yillar  davomida 
o‘simliklarda  uchraydigan  mutatsiyalarni  o‘rganib  1901–1903-yillari  o‘zining 
mutatsion ta’limotini yaratdi. Hozirgi kunda mutatsion ta’limotda ilgari surilgan 
g‘oyalar quyidagilardir:
–  mutatsiyalar  to‘satdan  paydo  bo‘ladi,  yo‘nalishga  ega  emas  va  irsiy-
lanadigan o‘zgaruvchanlikdir;
–  mutatsiyalar  individual  xarakterga  ega,  ya’ni  populatsiyaning  ayrim 
individlarida sodir bo‘ladi; 
– mutatsiya natijasida hosil bo‘lgan yangi belgilar turg‘undir;
– mutatsiyalar natijasida sifat jihatidan o‘zgarishlar sodir bo‘ladi;
–  mutatsiyalar  har  xil  ko‘rinishlarda  bo‘lib,  foydali  va  zararli,  neytral 
bo‘lishi mumkin;
– mutatsiyalarning uchrash ehtimoli o‘rganilgan organizmlar soniga bog‘liq;
– o‘xshash mutatsiyalar bir necha marta paydo bo‘lishi mumkin. Mu  tatsion 
ta’limot keyinchalik har tomonlama rivojlantirildi va mutatsiyalarning ko‘plab 
turlari aniqlandi.