Biolog 10 indd



Download 6,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet181/319
Sana30.12.2021
Hajmi6,63 Mb.
#91661
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   319
Bog'liq
biologiya 10 uzb

Tayanch  so‘zlar:  EcoRI  (eko-er-bir),  elektroforez  geli,  vektor  konstruksiya, 
transformatsiya, transgen hujayra.
Savol va topshiriqlar:
1.  Boyer va Koen tomonidan amalga oshirilgan ishlarni tushuntiring.
2.  Plazmidli bakteriya, plazmidsiz bakteriyadan qanday farq qiladi? 
3.  Rekombinant DNK olish ketma-ketligini gapirib bering.
31-§.  GEN  MUHANDISLIGIGA  ASOSLANIB  O‘SIMLIK 
IRSIYATINI  O‘ZGARTIRISH
Klassik  genetik  usul  bilan  irsiyatni  o‘zgartirishda  ikki  xil  genotipli 
organizm  chatishtirilganda  ularning  barcha  xo‘jalik  uchun  molik  va  molik 
bo‘lmagan  genlari  o‘zaro  rekombinatsiyalashadi.  Natijada  yaratilgan  navga 
genetik  tadqiqotchi  istagan  gendan  tashqari,  navning  xususiyatini  buzuvchi 
boshqa  ko‘p  genlar  ham  o‘tadi.  Gen  muhandisligi  usullari  orqali  irsiyati 
o‘zgartirilgan o‘simliklarda esa faqat inson manfaatlariga mos keladigan belgi-
xossalar mujassamlashgan bo‘ladi. 
Muayyan  bir  genni  hujayraga  kiritish  uchun  tuproq  bakteriyasi  Agrobak-
terium  hujayrasidagi  plazmiddan  foydalaniladi.  Agrobakteriyaning  ayrim 
turlari  (Agrobacterium  tumefaciens)  ikki  urug‘pallali  o‘simliklarni  zararlab, 
ularda  shish  keltirib  chiqarishi  mumkin.  Agrobacterium tumefaciens –  tuproq 
bakteriyasi  shish  hosil  qilish  xususiyatiga  ega.  Bu  xususiyati  Ti-plazmid  deb 
ataladigan  plazmida  bilan  bog‘liq.  Ti-plazmida  hujayraga  genetik  axborotni 
kiritish  uchun  zarur  bo‘lgan  barcha  xususiyatlarga  ega  tabiiy  vektor  bo‘lib 
hujayraga genetik axborotni kuritish uchun zarur xususiyatlarga ega. 
O‘simlik  zararlanganidan  so‘ng  Ti-plazmidaning  bir  qismi  o‘simlik 
hujayralariga  kiradi.  Zararlangan  o‘simlik  tanasidagi  hujayralar  pala-partish 
bo‘linishi  natijasida  shish  hosil  bo‘ladi.  Bu  shishni  Ti  (Ti-ay)  plazmid 
genomining T-DNK (shish hosil qiluvchi DNK) bo‘lagi chaqiradi (71-rasm). 
71-rasm. T-DNK genining o‘simlik hujayrasi genomiga birikishi va shish hosil qilishi. 
Buning  sababi  T-DNK  o‘simlik  hujayrasi  genomiga  birikishi  va  uning 
xususiyatini  buzishidir.  T-DNKning  bu  xususiyatidan  gen  muhandis ligida 
keng foydalaniladi.
Agrobakteriumning Ti-plazmidi birmuncha yirik bo‘lganligi uchun undan 
gen injeneriyasi maqsadlarida foydalanish qiyin. Shu sababli, o‘simlik irsiyatini 
gen  muhandisligi  usuli  bilan  o‘zgartirish  uchun  plazmidning  T-DNK  qismi 
maxsus restriktaza bilan kesib olinadi va pBR 322 (pi-bi-ar 322) plazmidasiga 
ko‘chirib  o‘tkaziladi.  Yaratilgan  sun’iy  plazmid  Ti-plazmidaga  nisbatan 
birmuncha kichik bo‘lib, ulardan foydalanish ancha osonroq va unumliroqdir. 
Bunday molekulalar vektor konstruksiya deb ataladi. Vektor konstruksiyaning 

Download 6,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   319




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish