Biokimyo pmd

10-jadval

---

96

kodi uchta nukleotid kombinatsiyasidan iborat bo‘lishi lozim. Bunday

sistema 4

3 

= 64 aminokislotani kodlashtiradi. Shunday qilib, 20 xil

aminokislotani har birini polipeptid zanjiriga kiritish uchun biologik

kod 3 nukleotid kombinatsiyasidan iboratdir (triplet) (10-jadval). Har

bir aminokislota mRNKda bir yoki bir necha tripletlar yordamida

kodlanishini Krik tomonidan eksperimental tasdiqlangan.

Kodon ma’nosi: mRNK o‘rniga poli – U  ishlatish yo‘li bilan

Nirenberg va Mattey (1961) o‘tkazgan tajriba. Nirenberg va Mattey

E.Colining hujayrasiz sistemasiga polinukleotidfosforilaza yordamida

sintezlangan poli – U va radioaktiv uglerod bilan nishonlangan

aminokislota qo‘shib tajriba o‘tkazganda oqsil molekulasiga 

14

C ga ega

bo‘lgan fenilalanin birikkani ma’lum bo‘lgan. Bu tajribaga asosan

fenilalanin UUU tripleti yordamida polipeptid zanjiriga biriktirilishi

(kodlanishi) mumkin. UUU xuddi shunday yo‘l bilan fenilalaninni,

lizinni AAA tripleti kodlashtirishi aniqlangan. Shunday qilib, sintetik

polinukleotidlar yordamida aminokislotalar polimerlari – poli–fen, poli–

pro, poli–liz hosil qilingan.

Polinukleotidfosforilaza – bakterial ferment bo‘lib, 1955-yilda

Ochao va Gryunberg – Manago tomonidan ochilgan,

nukleozidfosfatlardan polinukleotidlarning sintezlanishi reaksiyasini