Biokimyo pmd



Download 4,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet64/430
Sana19.07.2021
Hajmi4,12 Mb.
#123097
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   430
Bog'liq
Sobirova-R.A-biokimyo

13-rasm.  Dezoksiribonuklein(a) va ribonuklein kislotalarning birlamchi

strukturasi




69

DNKning  ikkilamchi strukturasi

1953-yilda J. Uotson va F. Krik taklif etgan model, qator analitik

ma’lumotlar va rentgen strukturali tekshiruvlar asosida DNK

molekulasini 2 zanjirdan iborat ekanligi aniqlandi. Quyida shu

modelning asosiy xususiyatlari ta’riflab o‘tilgan (14-rasm).

1.DNK molekulasi antiparallel ravishda yo‘nalgan va boshidan

oxirigacha vodorod bog‘lari bilan bir-biriga bog‘langan ikkita

polinukleotid zanjirlaridan tuzilgandir (mononukleotidlarning har biri

vodorod bog‘lari hosil qilishda qatnashadi).

14-rasm.  DNK bo‘lganing strukturasi



70

2.Zanjirlar orasidagi vodorod bog‘lari bir zanjir adenin qoldig‘ining

ikkinchi zanjir timin qoldig‘i bilan (A…T jufti bilan) va bir zanjirning

guanin qoldig‘i bilan ikkinchi zanjirning sitozin qoldig‘i (G::: S jufti)

ning o‘ziga xos tarzda o‘zaro ta’sir qilishi hisobiga hosil bo‘ladi. Juftni

hosil qiluvchi asoslar shu ma’noda bir-biriga komplementar bo‘ladiki,

bularning o‘rtasida vodorod bog‘lari boshqa kombinatsiyalardagiga

qaraganda (masalan, A va G, A va S va hokazoga qaraganda) osonroq

vujudga keladi. Bu – asoslar juftlari orasida vodorod bog‘lari hosil

bo‘lishida ishtirok etuvchi guruhlarning joylashish geometriyasi bilan

umuman DNK molekulasi geometriyasiga bog‘liqdir (15-rasm).

3.DNK molekulasi bir zanjirining birlamchi strukturasi ikkinchi

zanjir birlamchi strukturasiga komplementardir. Ushbu jarayon quyidagi

sxemada berilgan:

(5

1

→3



1

) A – T – T – S – T – S – G – T – S – G – G

         :     :      :      :     :      :      :     :      :      :      :

(3

1



→5

1

) T – A – A – G – A – G – S – A – G – S – S



4.Ikkala zanjir umumiy o‘qqa ega bo‘lgan spiral holida o‘ralgan

zanjirlarni yechib yozish yo‘li bilangina bir-biridan ajratish mumkin

(bunday spirallar plektonemik spirallar deb ataladi). Purin va pirimidin

asoslari spiral ichiga qaragan va ularning tekisliklari spiral o‘qiga tik

va bir-biriga paralleldir. Shunga ko‘ra asoslar dasta bo‘lib turadi. Shu

dastadagi asoslar o‘rtasida gidrofob o‘zaro ta’sirlar yuzaga chiqib, bular

qo‘shaloq spiralning turg‘un holatda bo‘lishiga zanjirlar orasidagi

vodorod bog‘lari asosiy hissani qo‘shadi. Riboza fosfat qismlari chetki

tomonlari joylashib, spiralning kovalent o‘zagini hosil qiladi (16-rasm).

 15-rasm.  DNK qo‘sh spiralining sxematik ko‘rinishi.




71

DNK strukturasi organizmlarning o‘z-o‘zini bunyodga keltirish,

o‘zgaruvchanlik singari asosiy biologik hodisalarning molekulyar

mexanizmini tushuntirib berishga imkon ochadi.

    

                




Download 4,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   430




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish