Biokimyo pmd

Qondagi glyukoza miqdorining boshqariluvi

Qonda glyukozaning miqdori sog lom kishilarda normada CI

bo‘yicha 3,6-6,1 mmol/l (yoki TÅ bo‘yicha 70-120 mg%) bo‘lib,

kamayishi  gipoglikemiya, ko‘payishi  giperglikemiya va giperglikemiya

vaqtida siydik bilan glyukozaning ajralishi esa glikozuriya deyiladi.

Qonda glyukoza miqdorining regulyatsiyasida:

1. Regulyator organ  jigar.

2. Gumoral  ichki sekretsiya bezlarining gormonlari.

3. MNSsi qatnashadilar.

Ichak vorsinkalaridan qonga so‘rilgan glyukozasi (qopqa vena)

orqali jigarga borib, jigarda ma’lum miqdorda glikogenga aylanadi,

so‘ng jigar arterial qon tomiri (a.hepatica) orqali jigardan chiqib, hamma

to‘qimalarga tarqaladi. Qonda glyukozaning miqdori oshsa refleks yoli

bilan markaziy nerv sistemasidagi metabolik markazlar qozgaladi va

gipotalamusga (glyukoza miqdorini impuls MNS dan regulyatsiya

qiluvchi markazga) berilib, undan parasimpatak nerv tolalariga (n.vagus)

---

226

o‘tadi, so‘ng oshqozon osti bezi b-hujayralariga o‘tkaziladi, u yerda

insulin sintezi tezlashadi. Insulin muskul to‘qimasida glyukozani

glikogenga aylanishini tezlashtiradi. Aksincha, qonda glyukozaning

miqdori kamayganda impuls MNS dan gipotalamus orqali simpatik nerv

tolalariga otib, buyrak usti bezi mag‘iz qismiga boradi va adrenalin

gormonining sintezlanishi tezlashadi. Adrenalin esa glikogenni

glyukozaga parchalanishini tezlashtiradi va qonda glyukozaning miqdori

oshadi.

Qondagi glyukoza miqdori va glyukoza metabolizmining gormonlar

ta’sirida regulyatsiyasi sxematik quyidagicha korinishga ega:

1.Glyukokortikosteroidlar aminokislotolardan glyukoza

sintezlanishini tezlashtiradi.

2. Adrenalin va glyukogen ta’sirida regulyatsiya qilinadi.

3.Insulin turli hujayra membranalarining glyukoza

o‘tkazuvchanligini kuchaytiradi.