Biokimyo pmd

Pantoten kislota (B

3

 vitamini)

Bu vitamin 1933-yilda R. Uilyams va hammualliflar tomonidan

ochilgan. 1940-yilda strukturasi aniqlangan va kimyoviy sintez yo‘li

bilan tasdiqlangan. b–alanin va 2,4-dioksin–3,3-dimetil moy kislotaning

kompleks birikmasi hisoblanadi.

Pantotenat kislota ingichka ichakda oddiy diffuziya yo‘li bilan

so‘riladi va qon bilan to‘qimalarga o‘tadi. Hujayrada undan koferment

– 4-fosfopantotein, defosfo-KoA va KoA sintezlanadi. Pantotenat

---

155

kislotasining ahamiyati uning kofermentlarini biokimyoviy jarayonlarda

o‘rni bilan belgilanadi. 4-fosfopantotein yog‘ kislotalar sintezida ishtirok

etuvchi atsiltashuvchi oqsil tarkibiga kiradi. Defosfo-KoA sitratliaza

va alillar almashinuvi reaksiyalarining kofermenti, KoA esa hujayraning

asosiy kofermenti hisoblanadi. Uning ishtirokida atsetat va yog‘

kislotalarini faollashuvi, yog‘ kislotalarini oksidlanishi, xolesterin hamda

boshqa steroid moddalarning, keton tanachalar sintezlari yuz beradi.

Bu jarayonda sitratni hosil bo‘lishi va suksinil-KoAni substratli

fosforillanishi, suksinil-KoA ishtirokida kechadigan sintetik reaksiyalar,

atsetilholin, atsetilglyukozaminlar sintezi, biogen aminlar va

ksenobiotiklarni zararsizlantirilishi, piruvat hamda keto-glutaratni

oksidlanishi kechadi.

B

3

 avitaminoz belgilari: dermatit, shilliq qavatlarining jarohatlanishi,

ichki sekretsiya bezlarida (buyrak usti bezi) va nerv sistemasida (nevrit,

paralich) distrofik o‘zgarishlar, yurak va buyrakda o‘zgarishlar,

sochlarning oqarishi, o‘sishdan to‘xtashi, ishtaha yo‘qolishi kuzatiladi.

Jigar, tuxum sarig‘i, xamirturush va o‘simliklar yashil qismi iste’mol

uchun asosiy manba hisoblanadi. Sutkalik me’yori – 3-5 mg.