Biokimyo pmd

Splaysing – ekzonlarning fermentativ birikishi. m-RNK

molekulasida nukleotidlar ketma-ketligi GU juftligidan (5

1

-oxir)

boshlanadi va AG juftlik (3

1

-oxir) bilan tugaydi. Bu ketma-ketliklar

splaysing fermentlari uchun tanib olish saytlari (joylari) bo‘lib

hisoblanadi. (5

1

) GU, AG(3

1

) ketma-ketliklar tRNK o‘tmishdoshlarida

ochilmaganligi sababli 2 tur splaysing fermentlari – mRNK va tRNK

uchun mavjudligi taxmin qilinmoqda.

Yetilgan tRNK shakllarining paydo bo‘lishi nukleazalar yordamida

uzib tashlashdan tashqari purin va pirimidin asoslarini modifikatsiyaga

uchrashini talab etadi. Bunday modifikatsiya o‘z ichiga 60 va undan

ortiq reaksiyalarni oladi.

Purin va pirimidin asoslari modifikatsiyalanganda metillanish, qo‘sh

bog‘larning to‘yintirilishi (S-5 va S-6) va h.k. amalga oshiriladi. Misol

sifatida tirozin t-RNKning

yetilishini keltirish mumkin.

Uning o‘tmishdoshi 129 ta

nukleotidni saqlaydi, ya’ni

yetilgan t-RNKga nisbatan

44 ta ko‘proq nukleotid

saqlaydi. Fragmentlarning

uzilishi nukleaza yordamida

amalga oshiriladi.Ribosomal

RNKlar 45 S ga ega bo‘lgan

o‘tmishdoshdan hosil

bo‘ladi (27-rasm).

Kepirlashda 7-metil-

guanozin qoldig‘i trifosfat

bog‘i yordamida mRNK

molekulasi 5

1

- oxiriga bog‘lanadi. Poliadenilat m-RNK 3

1

- oxiriga 100

dan 200 gacha AMF qoldiqlari va AA UAA fragmentlarini ketma-ket

fermentativ biriktirishdan iboratdir. «Kep» qo‘shilishi yadroda bo‘ladi,

27-rasm.  DNK replikatsiya va

transkriptsiya

---

92

poliadenillash esa yoki yadroda, yoki sitoplazmada bo‘ladi. Riboza 2

1

-

gidroksil guruhini va AMF N

6

- atomlarini metillanishi mRNK

molekulasi sitoplazmaga o‘tgandan keyin sodir bo‘ladi. «Kep» mRNK

molekulasidagi tegishli nishdan himoya qilishi mumkin.

Jarayon asosan yadroda sodir bo‘ladi, lekin ko‘pchilik hollarda RNK

yadrodan sitoplazmaga o‘tganda u yerda davom etishi mumkin.

Barcha yetilgan RNKlar yadrodan sitoplazmaga oqsillar bilan

kompleks holatida transportlanadi. Oqsillar ularni parchalanishdan

saqlaydi va o‘tkazilishini yengillashtiradi.