Biokimyo pmd

Rilizing  omillari. Gipotalamus-gipofiz tizimi

Rilizing  omillari yoki liberinlar gipatalamusning nerv hujayralarida

hosil bo‘lib, portal kapillyarlar tizimi bo‘yicha gipotalamusga o‘tadi

va gipofizar gormonlar sekretsiyasini, aniqrog‘i, ajralib chiqishini

(ehtimol, biosintezini ham) boshqaradi. Gipofizar gormonlar ajralib

chiqishini (ehtimol, biosintezini ham) susaytiruvchi ingibitor

moddalarga statinlar deb ataladi (86-rasm).

Hozirgi vaqtgacha gipotalamusda yettita liberinlar va uchta statinlar

topilgan; xususan: kortikoliberin, tireoliberin, lyuliberin, folliliberin,

somatoliberin, prolaktoliberin, melanoliberin hamda somatostatin,

prolaktostatin va melanostatin.

Gipotalamus va miyaning kulrang moddasidan o‘tadigan nerv

(impulslari) gipotalamik boshqaruvchi gormonlar ajralish tezligiga ta’sir

etadi. Ushbu gormonlar esa gipofizar qon aylanish portal tizimi orqali

adenogipofizdan maxsus gormonlar (rilizing omillar) ajralishini

ta’minlaydi. Xususan, shu tizim (nerv yollari) vositasida adenogipofiz

gormonlarining sekretsiyasini, masalan: tashqi muhitning xilma-xil

ta’siri bilan (sovuq, gipoksiya, travma (jarohatlanish), zaharli moddalar

va boshqalar), yoki ma’lum bir fiziologik holatda (qorqish,

hayajonlanish va hokazo) boshqariladi.

---

332