Biokimyo pmd

Biotin (vitamin H)

Biotin 1935-yilda tuxum sarig‘idan ajratilgan. Uning molekulasi

siydikchilning siklik unumi bo‘lib, yon zanjirini valerian kislota tashkil

etadi.

Ovqat bilan tushuvchi biotin ichak proteazalari ta’sirida oqsildan

ajraladi va erkin holda ingichka ichakda suriladi. Qonda u albumin bilan

bog‘lanadi va to‘qimalarga o‘tadi. Asosan jigar va buyrakda ushlanadi,

o‘zgarmagan holda peshob va najas orqali chiqariladi.

To‘qimalarda erkin biotin «biotin» fermentlarning faol markazidagi

lizinning aminoguruhlari bilan bog‘lanadi, uning koferment shakli

bo‘lib, H

5

-karboksibiotin hisoblanadi. Karboksibiotin to‘qimalarda

gidrokarbonatlarni o‘zlashtirilishini ta’minlaydi. U piruvatkarboksilaza,

atsetil-KoA-karboksilaza, propionil–KoA–karboksilaza fermentlar

tarkibiga kirib karboksillanish reaksiyalarida ishtirok etadi. Shu bois

biotin glyukoneogenez, yog‘ kislotalar sintezi, Krebs siklida propionat

kislota qoldiqlarini oksidlanish jarayonlarini me’yoriy kechishini

ta’minlaydi.

Avitaminozning klinik ko‘rinishlari odamlarda kam o‘rganilgan,

chunki ichak mikroflorasi uni yetarli miqdorda sintezlaydi. Uning

yetishmovchiligi ko‘p miqdorda xom tuxum yoki sulfanilamid

preparatlar va antibiotiklar qabul qilganda rivojlanadi. Bunda dermatit,

soch to‘kilishi, tirnoqlarning jarohatlanishi kuzatiladi. Mushaklarda

og‘riq, charchash, depressiya, shuningdek, anoreksiya va anemiya

kuzatiladi.

Barcha o‘simlik va hayvon mahsulotlarida saqlanadi. Bu vitamin

jigar, buyrak, sut, tuxum sarig‘ida ko‘p saqlanadi. Kartoshka, piyoz,

pomidor, ko‘katlarda ham erkin, ham bog‘langan holda bo‘ladi. Sutkalik

me’yori 0,25 mg.

---

153