Biokimyo pmd

Ayollar jinsiy gormonlari (estrogenlar va progestinlar)

Ayollar jinsiy gormonlarining asosiy sintezlanadigan joyi

tuxumdonlar va sariq tanachadir. Hozirgi vaqtda kimyoviy tuzilishi va

biologik funksiyasi bilan farq qiladigan ikki guruh ayollar jinsiy

gormonlari topilgan: esterogenlar (asosiy vakili — estradiol) va

progestinlar (asosiy vakili-progesteron). Estron (follikulin) va estriol

estradiolning unumlaridir. Estrogenlar — progesteronning ishlab

chiqarilishi siklik xarakterga ega bo‘lib; siklning birinchi fazasida

estrogenlar, ikkinchi fazasida esa progesteron sintezlanadi. Bu

gormonlarning ham o‘tmishdoshi xolesterindir.

92-rasm.

   Ayollar jinsiy gormonlari sintezining boshqarilishi

---

354

Shuni ham ta’kidlash kerakki, homiladorlik paytida ayol organizmida

estrogenlar va progesteron ishlab chiqaruvchi yana bir a’zo — platsenta

(yo‘ldosh) bo‘lib, bu a’zo homila bilan birgalikda, ya’ni fetoplatsentar

kompleks (lotincha foetus, homila demakdir) shaklida faoliyat

ko‘rsatadi. Estrogen va progesteronning asosiy biologik omili ayol

organizmining reproduktiv funksiyasini ta’minlashdir (92-rasm).

Progesteron ta’siri ostida endometriy desidual to‘qimaga aylanadi.

Rivojlanib kelayotgan tuxum hujayra (blastotsid) shu to‘qimaga

implantatsiya qilinadi va embrion rivojlanishi boshlanadi; progesteron

ovulyatsiyani sekinlashtiradi va sut bezlari to‘qimasini rivojlantiradi.

Estrogenlar oqsil sintezini stimullab organizmda anabolik ta’sir

ko‘rsatadi.