«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
160 
ekildi. 9-10-mart kunlari, oradan 10-12 kun o’tib moychechakning birinchi razetka 
barglari ko’rinib, unib chiqdi.
Kuzatuv olib borildi. Poyasining bo’yi 14-15 (22-25) smni tashkil etdi. Birichi 
darajali shoxlarning soni 10-12 ta, barglari soni 4-8 tagacha bo’ldi. Barglarning 
to’kilishi kuzatilmadi. Moychechak barglari vegetatsion davrining oxirigacha 
saqlanib turdi, lekin poyasi qurib qolgandan so’ng ko’pchilik barglari to’kilib poyasi 
joyida qurib qoldi. Yon shoxlar soni moychechakda eng kam: 9-10-11 ta bo’ladi. 
Bizning sharoitda moychechak 40-45 kun gullaydi (may oyining o’rtasidan 
boshlanadi) Bizning sharoitda moychechakni ekish bahorgi muddatga qaraganda 
kuzgi muddat (sentyabr oyining oxiri, oktyabr oyining boshi) da ekish afzalroq.
O’simlikning hajmi hisobga olinib, qator orasi yirikroq olinadi, urug’lar pushta 
ustiga qo’lda sepiladi. Urug’ tekis ekilishi uchun 1/50 miqdorda qum bilan 
aralashtirib ekish mumkin. Urug’ ekish normasi gektariga 5-9 kg ni tashkil etadi. 
Ekishdan oldin tuproqqa go’ng sepilib, chuqur (20-25 sm) qilib shudgor qilinadi (1-
rasm). Go’ngni tuproqqa solmasdan, urug’ ekilgandan keyin ustiga yupqa qilib 
sepilsa ham bo’ladi. Urug’lar yaxshi unib chiqishi uchun 1-2 marta sug’orish 
maqsadga muvofiq bo’ladi. Boshida ikkita urug’barg, keyin ketma-ket juda kalta 
chinbarglar o’sib chiqadi. Barglari 4-5 ta bo’lgandan so’ng, aprel oyining boshlarida 
o’simlik tez o’sa boshlaydi. Aprel oyida yog’ingarchilik kam bo’lsa 2-3 marta 
sug’orish mumkin. Shunda o’simlik tez o’sadi, undan ko’proq xosil olish mumkin. 
May oyining boshida meva shoxlari o’sib chiqa boshlaydi. May oyining o’rtalaridan 
boshlab gullay boshlaydi. Mayning 20-kunlaridan so’ng o’simliklarning 60-70 % 
ochilgandan so’ng birinchi terim boshlanadi. Keyinchalik har 6-7 kunda gullari 
terilib, suv beriladi. Qator oralari ikki marta o’toq qilinadi. Unda ham faqat yirik 
o’tlardan: oqbosh, yantoq, qamish kabi o’simliklardan tozalanadi. Ko’pchilik 
mamlakatlarda moychechak o’simligiga sun’iy o’g’itlar beriladi. Biz esa tajribamizda 
moychechakga sun’iy o’g’it bilan ishlov bermadik. Sababi o’g’it solinmasa maxsulot 
ekalogik toza, bozorbop bo’ladi. Sho’rlangan yerlarga o’g’it berish tuproqning 
osmotik xususiyatini yanada pasaytiradi. 
1-rasm