«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

Схема. Фарғона водийсида тарқалган 
Agriolimacidae
 оиласи турлари 
Agriolimacidae 
оиласи турлари Фарғона водийсининг марказий – чўл 
ҳудудларида деярли учрамайди. Асосан, тоғ, адир, баланд минтақаларга яқин 
жойларда, намлик етарли бўлган табиий биотопларда ва қишлоқ хўжалиги 
экинлари орасида, хонадонларнинг томорқаларида яшайди.
 
Deroceras (D.) laeva– 
қишлоқ хўжалиги экинлари орасидан ташқари сув 
ҳавзаларига яқин жойларда, хўл ўтлоқларда ва нам ўрмонларда тарқалган. 
Популяция зичлиги кам. Бошқа турлардан фарқи, сув остида узоқ вақт қолишга 
ҳам чидамли. Мевали боғларга ва полиз экинларига жиддий зарар келтиради. 

---

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
369 
Deroceras (D.) sturanyi –
очиқ майдонларда, намлик ўртача ва юқори 
бўлган жойларда, асосан антропоген биотоплардан: боғлар, парклар, 
томорқалар, иссиқхоналар, қабристонларда кенг тарқалган. Ўсимликларнинг 
яшил қисмлари, уруғи ва мевалари билан озиқланади. Ҳозирги вақда у Фарғона 
водийси иссиқхоналарида гулли ўсимликларга зарар етказмоқда. 
Deroceras (А.) reticulatum – 
тоғли минтақаларнинг очиқ биотопларида, 
ўрмонларда яшайди. Авлоднинг бошқа турларидан юқори экологик 
толерантлиги билан фарқланиб, асосан маданий биотопларда кўпроқ тарқалган. 
Популяция зичлиги юқори.Ўсимликларнинг яшил қисмлари, мевалари ва 
илдизмевалари билан озиқланади. Полиз экинларидан карамга кўп зарар 
келтиради. 
Deroceras (L.)caucasium –
жуда намликни ёқтиргани учун сув ҳавзалари 
қирғоқларида яшайди. Антропоген биотопларда кўплаб топиш мумкин. 
Баҳорда ва айниқса, куз ойларида полиз экинлари ҳосилларига (помидорга 37 % 
гача, бодринга 43 % гача, қулупнайга 50 % гача) катта зарар етказади 
[Иззатуллаев: 22-24]. 
Юқоридаги маълумотлардан кўриниб турибдики, шиллиққуртларнинг 
қишлоқ хўжалик экинларига салбий таъсири натижасида инсониятга иқтисодий 
зарар бўлмоқда. Моллюскаларнинг ўсимликларга салбий таъсирини 
камайтириш юзасидан қуйидагича услублар ишлаб чиқилган [Лихарев, Виктор: 
111].