Biogeografiya kk

1) Supralitoral - bul okean jag’alawları territoriyası boyınsha litoraldan biyikliktegi 
uchastkalarg’a aytılıp, yamasa ten’iz qa’ddinen en’ joqarg’ı suwdın’ ko’teriliw (priliv), ha’m ha’r 
qıylı okean suwının’ ta’sirlerinin’ astındag’ı territoriya uchastkalarına aytıladı. Bul territoriyada 
jasawshı organizmler jer ha’m suw haywanları bolıwı mu’mkin. 
2) Litoral - Okean territoriyasının’ bul uchastkası tiykarınan ten’iz ha’m okean jag’alawları 
shegaraların iyelep, okeanlardın’ suwının’ iyelep turg’an shegarası menen okean suwının’ 40-50 
m teren’likke shekemgi aralıqqa aytıladı. Bunday uchastkalarda tiykarınan jasawshı suw 
organizmleri okean suwının’ tasıwı ha’m qaytıwına g’a’rezli bolıp esaplanadı. 
3) Sublitoral - uchastkaları bul uchastkalar litoral uchastkaları menen shegaralasıp, okean 
territoriyasının’ 50 m baslap 200 m teren’likke shekemgi aralıq uchastkalarına aytıladı. Bul 
uchastkalaradag’ı jasawshı ko’pshilik omırtqasız suw haywanları en’ ko’p awlanatug’ın 
haywanlardan bolıp esaplanadı. 
Ulıwma okean territoriyasının’ sayız uchastkaları ha’m olardag’ı jasawshı barlıq 
organizmler menen birge bul territoriyalarda okeanlardı nerititikalıq (nerit) oblastları dep 
ataladı. Bul oblast ushın tiykarınan to’mendegi iri qa’siyetler xarakterli bolıp esaplanadı. Olardan 
1) suw qatlamının’ qozg’alıwının’ basqa qatlamlarg’a salıstırg’anda ko’p bolıwı, 
2) sutkalıq a’hm ma’wsimlik jag’daylarg’a baylanıslı suw temperaturasının’ o’zgesheligi, 
3) bul oblastqa ku’n nurı jaqtılıg’ının’ ko’p tu’siwi, 
4) usı oblasttın’ suw haywanlarının’ ha’m o’simliklerinin’ ko’p sang’a iye bolıwı. Sonlıqtan da 
okeanlardın’ bul oblastları adamzat ja’miyeti ushın en’ a’hmiyetli suw territoriyaları bolıp 
esaplanadı. Ulıwma jer planetası boyınsha barlıq okean oblast territoriyalarının’ neritikalıq 
oblastı ha’m onın’ ulıwma ko’elmi ortasha barlıq okean territoriyasının’ tek g’ana 8 % quraydı, 

---

50 
yag’nıy ortasha 29 mln. km
2
okean territoriyasın iyeleydi. Biarqta bunday neritikalıq oblast 
barlıq okean tu’plerinde arealdı payda etpey, u’stingi areal xarakterine iye bolıp esaplanadı.