"Biofizikadan amaliy mashg’ulotlar" o’quv qo’llanmasi umumiy biofizika kursining fizikа-kimyo va elektrobiologiya bo’limlariga taаlluqli amaliy mashg’ulotlarning nazariy va amaliy masalalarni o’z ichiga oladi

1-laboratoriya ishi 
Bardjer-Rast usuli yordamida suyuqliklarning osmotik bosimlarini aniqlash. 
 
Ish uchun zarur vositalar
: mikroskop, okulyar, mikrometr, shisha kapillyar naychalar, 
predmet va soat oynachalari, natriy xloridning 1, 2, 3% li eritmalari, biologik suyuqliklar, filtr 
qog`oz, plastilin, skalpel,doka. 
1-mashg`ulot.
Noma`lum eritmaning konsentratsiyasini aniqlash. 
O`qituvchidan konsentratsiyasi aniqlashi kerak bo`lgan eritma olinadi. So`ngra natriy xloridning 
asosiy eritmalaridan uning 0,5; 1,5; 2 %-li eritmalari tayyorlab olinib navbatda, ulardan 
konsentrasyalari 0,1% ga farqlanadigan oraliq konsentratsiyali eritmalar tayyorlanadi. O`sha 
(keyingi) eritmalarni ishlatib, yuqorida bayon etilgan tarzda, berilgan noma`lum eritmaning 
konsentratsiyasi topilgan. 
2-mashg`ulot.
Biologik suyuqlikning osmotik konsentratsiyasi va osmotik bosimini 
aniqlash.
O`qituvchidan biologik suyuqlik olinadi va yuqorida tayyorlangan natriy-xlorid eritmalaridan 
foydalanib, berilgan biologik suyuqlikning, dastlabki osmotik konsentratsiyasi keyin esa osmotik 
bosimi aniqlanadi. 

---

18 
2- laboratoriya ishi 
Kriometrik usul yordamida eritma va biologik suyuqliklarning
osmotik bosimlarini aniqlash 
 
Ish uchun zarur vositalar:
kriometr, distillangan suv, saxaroza eritmasi, qon zardobi, qor 
yoki muz. 
1-mashg`ulot. Bekman termometrini sozlash. 
Yuqorida bayon etilgan tarzda Bekman termometri sozlanadi va muzli suvga solib, tekshirib
ko`riladi. Agarda kapillyardagi simob miniski 3-5 shkalalari oralig`ida to`xtamasa, sozlash 
ishlari yangidan takrorlanadi. 
2-mashg`ulot. Sof erituvchi (suv) ning muzlash haroratini aniqlash. 
Kriometr asbobining quruq toza probirkasiga unga tushiriladigan Bekman termometrining 
simobli rezervuarini to`la yopib, uning yuqori chegarasidan 1 sm balandlikda turadigan 
miqdorda erituvchi (distillangan suv) solinadi va yuqorida ko`rsatilgan tartibda erituvchi (suv) 
ning muzlash harorati gradusning 0,001 darajasidagi aniqlik bilan o`lchab olinadi. Bu xildagi 
o`lchash ishlari kamida uch marta takrorlanishi shart. O`lchab olingan muzlash haroratlaridan 
hosil qilingan o`rtacha arifmetik kattalik yuqorida keltirilgan shakldagi jadvalga yoziladi.